Van te weinig ambtenaren tot een overbelast stroomnet: de 7 grote problemen in de bouw

Het lukt nog steeds niet om genoeg huizen te bouwen in Nederland. We hebben er nog een kleine miljoen nodig, maar een combinatie van problemen zorgt ervoor dat de bouw vastloopt, zegt Bouwend Nederland.

De bouwsector stoot zelf nauwelijks stikstof uit, maar de strikte normen maken het moeilijk om nieuwe projecten te starten. Zelfs een kleine verstoring kan al tot overschrijding leiden. Dit treft niet alleen de woningbouw, maar vooral ook de aanleg van wegen en spoorlijnen. Minister Keijzer zet in op negentien grote bouwlocaties, waarvoor juist extra infrastructuur nodig is.

Arno Visser van Bouwend Nederland reageert: "Er wordt geen huis gebouwd zonder vergunning en die bouw ligt grotendeels stil door het stikstofprobleem. Er moet snel met natuurherstel worden gestart." Een complicerende factor is dat een aanzienlijk deel van de stikstof uit het buitenland komt. Daarom pleit het Economisch Instituut voor de Bouw voor normen die beter uitvoerbaar zijn.

Bouwplannen lopen vast door een wirwar aan regels, met name op het gebied van milieu en natuur. Het Economisch Instituut voor de Bouw meldde onlangs dat 220.000 geplande woningen onzeker zijn door strikte eisen voor water en bodem.

Stedenbouwkundige Friso de Zeeuw noemt dit "het drama van de goede bedoelingen". Hij ziet dat de regels steeds strenger worden, waardoor projecten moeilijk van de grond komen. "Iedereen kijkt naar zijn eigen deel en probeert dat verder te perfectioneren. Daardoor wordt het steeds lastiger om iets voor elkaar te krijgen." Daarnaast verschillen provincies en gemeenten regelmatig van mening over bouwplannen, wat de situatie verder vertraagt.

Het duurt tegenwoordig bijna tien jaar voordat een bouwproject daadwerkelijk van start gaat. Dit komt deels doordat er meerdere keren bezwaar kan worden gemaakt, vaak om uiteenlopende redenen. Buurtbewoners protesteren bijvoorbeeld tegen aantasting van hun uitzicht of tegen de aanleg van parkeerplaatsen.

Een veelgehoorde oplossing is het beperken van de bezwaarprocedures tot één moment vóór de start van de bouw. Toch blijft hier weerstand tegen bestaan. "Het verkorten van de juridische procedures is al heel vaak ter sprake gekomen, maar de Tweede Kamer zet niet door", zegt Coen van Rooyen van WoningbouwersNL. "Sommige partijen voelen zich hoeder van de rechtsstaat, waarin het inperken van rechten niet goed valt."

Nieuwe woningen hebben een elektriciteitsaansluiting nodig, maar de energietransitie zorgt voor problemen. Het stroomnet kan de piekbelasting niet aan, waardoor duizenden bedrijven al op een wachtlijst staan. Netbeheerder Liander maakte vorige week voor het eerst bekend dat een woningbouwproject van slechts vijftig huizen geen aansluiting kreeg.

Dit zorgt voor extra vertraging in de bouw. In sommige woonwijken worden tijdelijke oplossingen zoals dieselaggregaten ingezet. Maar bouwers noemen dit "de wereld op zijn kop", omdat zij juist verplicht worden om elektrisch materieel te gebruiken.

De overheid heeft een limiet gesteld aan huurprijzen, waardoor investeerders hun kosten niet altijd kunnen terugverdienen. In veel gemeenten moet twee derde van de woningen in het 'betaalbare' segment vallen, en sommige steden verhogen dit zelfs naar 75 tot 80 procent. Dit leidt ertoe dat er minder huizen worden gebouwd en dat de woningen die wél gerealiseerd worden, kleiner uitvallen.

De bouwsector heeft eerder aangedrongen op een lager percentage betaalbare woningen, zodat meer projecten doorgang kunnen vinden.

Volgens critici zit de woningbouw vast aan de gedachte dat bouwen binnen stadsgrenzen de enige optie is. Onder invloed van stedenbouwkundigen, planologen en milieuorganisaties leeft de overtuiging dat elk stukje open land beschermen noodzakelijk is. Toch blijkt uit onderzoek dat slechts 3 procent van de landbouwgrond volstaat om aanzienlijk meer woningen te realiseren.

Ook het idee om in dorpen en kleine steden extra woningen toe te voegen, stuit op weerstand. Veel politici blijven vasthouden aan de keuze voor nieuwbouw in grote steden, uit angst dat uitbreiding het landschap aantast.

Gemeenten spelen een sleutelrol bij het ontwikkelen van bouwlocaties, maar kampen met een tekort aan personeel. Dit vertraagt de voortgang van projecten.

"Het lijkt net het spelletje 'Wie ben ik?'", zegt Coen van Rooyen van WoningbouwersNL. "Veel locaties vallen al snel af. Vervolgens blijkt een aansluiting op het stroomnet onmogelijk. En als er dan eindelijk een optie overblijft, zeggen ambtenaren: dit gebied moet groen blijven en mag niet worden bebouwd."

Bron: De Telegraaf