Bizar veel microplastics gevonden in menselijke hersenen: ‘Ik schrik hiervan’

dinsdag, 04 februari 2025 om 10:53

Minuscule plasticdeeltjes dringen niet alleen ons lichaam binnen, maar nestelen zich zelfs diep in de hersenen. Een nieuw Amerikaans onderzoek toont aan dat de hoeveelheid microplastics in het brein schrikbarend hoog is, en blijft toenemen.

Uit analyses van hersenweefsel van tientallen overleden personen blijkt dat ons brein mogelijk enkele grammen aan microplastics bevat. De studie, uitgevoerd door wetenschappers van de University of New Mexico, wijst bovendien uit dat bij mensen die in 2024 zijn overleden, de concentratie plasticdeeltjes anderhalf keer hoger lag dan bij sterfgevallen in 2016.

Dementie

De ontdekking roept vragen op over de mogelijke gevolgen voor de gezondheid. In het hersenweefsel van dementerende overledenen werden opvallend hoge concentraties aangetroffen, maar of er een direct verband bestaat, is nog niet vastgesteld.

Microplastics zijn minuscule deeltjes, kleiner dan een halve millimeter, die vrijkomen uit kunststofproducten en nauwelijks afbreken. Ze zweven in de lucht, zitten in ons voedsel en zijn zelfs aangetroffen op de meest afgelegen plekken op aarde, van poolkappen tot diepzeetroggen. Nu blijkt dat ze zich ook ophopen in organen zoals de lever en de nieren, maar vooral in de hersenen. De onderzoekers, die hun bevindingen publiceerden in Nature Medicine, zien een duidelijke correlatie tussen de toenemende plasticproductie en de stijgende concentraties in het menselijk lichaam.

Nieuwe meetmethode onthult verborgen nanoplastics

Wat deze studie uniek maakt, is de innovatieve meetmethode waarmee ook de allerkleinste plasticdeeltjes zijn opgespoord. Nanoplastics, slechts enkele miljoenste millimeters groot en onzichtbaar onder een microscoop, kunnen met deze techniek worden geïdentificeerd door het chemische profiel van verbrande deeltjes te analyseren.

De onderzoekers vonden gemiddeld 5000 microgram plastic per gram hersenweefsel. Omgerekend zou een volledig menselijk brein enkele grammen plastic kunnen bevatten, of zoals onderzoeker Matthew J. Campen het verwoordt: “het equivalent van een plastic lepel.” Hij plaatst daarbij wel een kanttekening dat de exacte hoeveelheden nog onzeker zijn.

Neurotoxicoloog Remco Westerink van de Universiteit Utrecht, die niet betrokken was bij het onderzoek, reageert geschrokken op de resultaten. “Ik schrik van de stevige concentraties die zijn gevonden. Dat is hoger dan waarvan we tot nog toe uitgingen,” zegt hij in de Volkskrant. Dat plastic zich specifiek lijkt op te hopen in het brein, noemt hij extra zorgwekkend.

Mogelijke link met dementie

De onderzoekers stelden vast dat de plasticconcentraties in de hersenen ruim tien keer hoger waren dan in de lever en nieren. Omdat hersenweefsel een hoog vetgehalte heeft, blijven plasticdeeltjes daar mogelijk makkelijker in achter.

Toch zijn de precieze gezondheidsrisico’s van deze ophoping nog onduidelijk. “De deeltjes zijn zeker reden tot zorg, want ze horen niet thuis in het brein, maar over de relatie tussen microplastics en de gezondheid weten we nog te weinig”, aldus Westerink.

Bloed-hersenbarrière

De studie suggereert een mogelijke link tussen microplastics en geheugenproblemen. Bij twaalf overleden dementiepatiënten troffen de onderzoekers aanzienlijk meer plasticdeeltjes aan dan bij gezonde personen. Dat betekent echter niet dat microplastics dementie veroorzaken. Westerink wijst erop dat het omgekeerde ook mogelijk is. “Bij dementie zie je een achteruitgang van de bloed-hersenbarrière, waardoor externe stoffen makkelijker binnendringen. De gevonden verschillen zijn mogelijk dus het gevolg van dementie in plaats van de oorzaak.”

Omdat microplastics overal aanwezig zijn, is het lastig om hun precieze invloed op de gezondheid te onderzoeken. Er is geen controlegroep die volledig plasticvrij is. Vooral nanoplastics roepen zorgen op, omdat ze mogelijk een reactie van het immuunsysteem uitlokken. Westerink pleit daarom voor verder onderzoek om beter te begrijpen welke impact microplastics hebben op het menselijk brein.

Bron: de Volkskrant