Steeds meer mensen wijten vage klachten als een opgeblazen gevoel of buikpijn aan een voedselallergie. Ten onrechte bleek eerder al uit onderzoek: twee op de drie mensen die zegt allergisch te zijn voor bepaalde voedingsmiddelen is dat niet. Toch is het niet vreemd dat ze dat denken. Online zijn er allerlei bedrijven die tests uitvoeren op bijvoorbeeld een haar en zo beweren te kunnen vaststellen waar je allergisch voor bent.
Maar 1 tot 4 procent van de bevolking heeft echt een voedselallergie. De rest hoopt klachten te verhelpen door voedingsmiddelen te schrappen uit het dieet. Doruntina Islamaj van De Correspondent was zo iemand met allerlei vage klachten waar de huisarts geen raad mee wist. Ze besloot haar heil te zoeken bij een online bedrijf dat voor 52 euro een haar zou testen op meer dan 300 producten en nog eens 300 andere stoffen. Het resultaat? In een slecht geschreven rapport staat dat ze allergisch is voor een hele waslijst aan dingen, waaronder ei en gluten. Argwanend besluit ze de test nog eens te laten uitvoeren. Ze koopt een ‘family pack’ en stuurt vier haren in onder andere namen. De uitslag zou hetzelfde moeten zijn, maar blijkt compleet anders.
Niet wetenschappelijkZe vraagt het Britse hoofdkantoor om uitleg. Na allerlei onduidelijke verklaringen zegt Cris West de marketingdirecteur: “We zeggen niet dat er een wetenschappelijke basis is, want die is er niet. Het is een aanvullende therapie en mensen kunnen ervoor kiezen om die te volgen, net zoals mensen kiezen voor geurkaarsen of reflexologie.” Op de verschillende websites (waar hetzelfde hoofdkantoor achter zit) wordt echter continu gestrooid met termen als ‘betrouwbaar’ en ‘wetenschappelijk onderbouwd’.
Theeblaadjes kijkenDe verslaggever vraagt arts Hilde Lapeere van het UZ Gent wat ze met de uitslag van de tests moet. “Ik kan daar heel kort op antwoorden. Je moet daar absoluut niets mee. Het is even betrouwbaar als met dobbelstenen gooien of in theeblaadjes kijken,” reageert ze.
Makkelijk om zo klachten te verklarenTot zover de online allergietests dus, maar hoe komt het eigenlijk dat we massaal denken dat voeding ons ziek maakt? Dorien Westerlaken-van Ginkel van de Rijksuniversiteit Groningen toonde aan dat de meeste mensen niet echt allergisch zijn. Haar uitleg: “Voeding is een makkelijke manier om klachten te verklaren. Wanneer je je niet lekker voelt, dan denk je terug aan wat je gegeten hebt de afgelopen dagen. De dingen die dan opvallen, zijn die waarvan je al eens gehoord hebt dat je er allergisch voor kan zijn, zoals melk of noten.”
“Maar wanneer je geen klachten hebt, denk je niet terug aan wat je hebt gegeten. Je krijgt zo een heel inconsistent terugdenkpatroon. Het is een makkelijke manier om klachten te verklaren. Dat noemen we de recall bias.”
Het is belangrijk om niet zomaar voedingsmiddelen uit je dieet te schrappen. Niet zelden word je er juist ongezonder van. Wie glutenvrije producten neemt, krijgt bijvoorbeeld al snel veel meer zout, suiker en vet binnen. Lactose volledig schrappen bij kinderen in de groei is ook niet per se goed. Bovendien is het natuurlijk niet prettig om allerlei smakelijke gerechten niet meer te kunnen eten. Laat je dus serieus onderzoeken voor je je dieet aanpast.