Nederland koploper syfilis: hoe Chemsex en condoommoeheid toeslaan

Geslachtsziekten - tegenwoordig Soa's genoemd omdat dat minder erg klinkt - rukken op; in Nederland en in heel Europa. Een nieuw rapport signaleert een 'verontrustende toename' van seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) in Europa. Syfilis, chlamydia en gonorroe zijn allemaal op de opmars, met een totaal aantal gevallen van gonorroe, syfilis en chlamydia in 2022 tot respectievelijk 48, 34 en 16 procent gestegen vergeleken met het voorgaande jaar.

Als het gaat om sylilis die wordt overgedragen bij seks tussen een vrouw en een man staat Nederland helemaal bovenaan in de Euopese ranglijst

Chlamydia en gonorroe zijn vooral toegenomen onder meisjes van 20 tot 24, terwijl syfilis voornamelijk opmars maakt onder mannen van 25 tot 34. Veel van deze soa's worden geïdentificeerd bij mannen die seks hebben met mannen. Volgens het ECDC zijn de cijfers waarschijnlijk een onderschatting, aangezien ze voornamelijk afkomstig zijn van gespecialiseerde centra.

Risicovol gedrag, zoals seks met meerdere partners en onveilige seks, is een voor de hand liggende verklaring voor de toename. Bovendien gaat het om een al langer bestaande trend, hoewel de toename van gonorroe en syfilis de afgelopen tien jaar gestaag is geweest, met een afname in 2020 als gevolg van de coronapandemie.

“We zien al een aantal jaren dat er condoommoeheid optreedt”, zegt expert infectieziekten Steven Callens (UZ Gent)in De Morgen. “Dat komt onder meer doordat mensen de risico’s lager inschatten, nu hiv beter te behandelen is. ‘Chemsex’, waarbij vooral onder homomannen drugs worden genomen om seks intenser te maken, kan het beoordelingsvermogen verder vertroebelen.”

Hoewel gonorroe, syfilis en chlamydia veroorzaakt worden door bacteriën en in principe met antibiotica te behandelen zijn, melden experts steeds vaker resistente vormen van chlamydia en gonorroe die moeilijker te behandelen zijn. Als syfilis niet tijdig behandeld wordt, kan het hart, ruggenmerg en hersenen aantasten.

Het ECDC roept op tot 'dringende actie' om de verdere verspreiding en gevolgen van soa's te beperken. Het advies aan degenen die zonder condoom willen vrijen is om zich eerst te laten testen op soa's. Ook het informeren van recente seksuele partners bij een positieve test is cruciaal om de verspreiding te stoppen.