Vaccin tegen gordelroos lijkt kans op dementie te verkleinen

Mogelijke bijwerkingen die in de bijsluiter van een medicijn staan opgesomd, zijn in de regel vervelend of zelfs gevaarlijk. Maar er is nu een onverwacht voordeel opgedoken bij mensen die zijn ingeënt met een vaccin tegen gordelroos: de kans op dementie lijkt bij hen lager te zijn. Britse wetenschappers berekenden dat het risico met 20 procent afnam en publiceerden hun bevindingen in vakblad Nature.

Voor het onderzoek werden de gegevens van 280.000 mensen uit Wales geanalyseerd die allemaal 80 jaar of ouder waren op het moment van de vaccinatie. Alleen mensen geboren na 1 september 1933 kwamen in aanmerking voor de prik en de vaccinaties begonnen in 2013. In de eerste zeven jaar na de inenting bleek het risico op dementie met een vijfde te zijn gedaald. Of dit op lange termijn zo blijft, is nog niet duidelijk.

Eerder werd al een verband vermoed tussen het vaccin en een lager risico op dementie, maar nog nooit werd het op deze schaal onderzocht. “Als er daadwerkelijk een causaal verband is, is dit een zeer belangrijke ontdekking”, zegt een van de onderzoekers in The Guardian.

Wereldwijd hebben meer dan 55 miljoen mensen een vorm van dementie. De ziekte zorgt voor geheugenverlies en een snelle achteruitgang van het denkvermogen. In Nederland krijgt één op de vijf mensen ermee te maken, bij vrouwen is dat zelfs één op de drie. Hoewel sommige medicijnen het proces wat kunnen vertragen, bestaat er geen echte behandeling. Jaarlijks overlijden in Nederland meer dan 17.000 mensen aan de ziekte.

Waarom het gordelroosvaccin mogelijk helpt, is nog niet zeker. Eén theorie is dat de prik ontstekingen in het zenuwstelsel tegengaat. Een andere gedachte is dat het vaccin het immuunsysteem breder versterkt, wat ook bescherming biedt tegen dementie. Dit zou ook kunnen verklaren waarom vrouwen beter op het vaccin reageren dan mannen.

Voor het onderzoek werd gekeken naar het vaccin Zostavax, dat inmiddels minder vaak wordt gebruikt. In Nederland wordt vooral Shingrix aangeraden, een ander vaccin tegen gordelroos.

Vorige maand werd bekend dat de vraag naar gordelroosvaccins in Nederland flink is toegenomen. GGD’en krijgen tot twintig keer meer aanvragen, ook al kost een serie van twee vaccinaties inclusief consultkosten in totaal zo'n 500 euro. De populariteit leidt tot wachttijden en een tekort aan vaccins.

Elk jaar krijgen bijna 100.000 Nederlanders gordelroos. De ziekte wordt veroorzaakt door het waterpokkenvirus, dat na jaren inactief te zijn geweest ineens kan opvlammen. Bij een op de vijf mensen leidt dit tot blijvende zenuwpijn. Ouderen lopen de grootste kans op ernstige klachten.

Het vaccin tegen gordelroos is niet opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. De Gezondheidsraad adviseerde in 2019 wel dat 60-plussers zich laten vaccineren.

Bron: AD