De dagen worden korter en kouder, de nachten zijn lang en donker. En dat blijft nog wel even zo. Bij sommige mensen heeft het humeur daaronder te lijden. Dat zou voornamelijk komen door een gebrek aan daglicht.
“Minder daglicht zien in de herfst en winter heeft bij liefst negen op de tien mensen een negatief effect op het humeur," zegt
wetenschapsexpert Martijn Peters in Het Laatste Nieuws. "Naar schatting 10 tot 20 procent van hen voelt zich echt neerslachtig en kampt met ‘de winterblues’. Voor 5 procent kan het niet snel genoeg weer lente zijn: zij lijden aan een winterdepressie.”
Gek genoeg hebben jongeren tot 30 jaar er meer last van, net als vrouwen. “Zij lopen vier keer meer risico dan mannen”, weet Peters. “Ook je woonplaats heeft invloed. Zo zagen wetenschappers in de Verenigde Staten dat het percentage mensen met winterdepressies steeg naarmate je meer noordwaarts woont.”
SerotonineDe oorzaak van de herfstdip heeft mogelijk te maken met de aanmaak van serotonine en melatonine. “De eerste is een neurotransmitter die onder meer onze stemming, eetlust en ons slaappatroon bepaalt. Als het aantal lichturen afneemt in de herfst, daalt ook ons vitamine D-peil, een vitamine die nodig is om serotonine te produceren”, legt Peters uit. “Tegelijk neemt het aantal kanaaltjes in de hersencellen die serotonine afvoeren toe. Onze serotoninevoorraad verdwijnt dus sneller en raakt trager bijgevuld. Dat verklaart meteen ons verlangen naar koolhydraatrijk voedsel, want dat geeft een tijdelijke serotonineboost.”
MelatonineSlaaphormoon melatonine heeft het ook zwaar in de herfst en winter. “De productie ervan komt op gang als het buiten begint te schemeren en vormt hét signaal voor ons lichaam om te gaan slapen”, zegt Peters. “Het is ook onze alarmklok in de ochtend. Zodra bepaalde cellen in onze ogen zonlicht waarnemen, sturen die een signaal naar het hersendeel dat de biologische klok regelt. Die signaleert op haar beurt aan de pijnappelklier dat ze de productie van melatonine moet stoppen. Maar als er ‘s ochtends geen zonlicht is, blijft de productie ervan doorgaan en raakt ons slaap-waakritme ontregeld.”