Iedereen is tegenwoordig 'overprikkeld', maar wat betekent dat eigenlijk?

Heb je geen zin meer om op een feestje te blijven of überhaupt geen zin om te gaan, dan kun je maar het beste zeggen dat je 'snel overprikkeld' bent. Dan volgen de meelevende en begripvolle reacties vanzelf. Maar wat betekent het precies?

De meeste mensen verwijzen naar een soort overgevoeligheid voor licht en geluid: felle lampen, harde muziek of gewoon luidruchtig gepraat. Deze prikkels worden menigeen tegenwoordig snel te veel.

Voor je denkt dat het allemaal flauwekul is: dat is niet zo. Er zijn onderzoeken die aantonen dat sommige mensen nu eenmaal gevoeliger zijn voor prikkels dan andere. "Ze ruiken, proeven of horen niet beter, maar verwerken deze informatie op een dieper niveau’, zegt Judith Homberg, hoogleraar translationele neurowetenschappen aan het Radboudumc in de Volkskrant. "Ieder mens heeft een ingebouwd filter. Veel van wat er om ons heen gebeurt, komt niet binnen. Dat is maar goed ook. Als je aan alles aandacht zou besteden, word je gek." Dat filter werkt minder goed bij overgevoelige mensen.

Dat blijkt bijvoorbeeld uit een test bij hooggevoelige en laaggevoelige personen. "Beide groepen scoorden even goed. Maar er was wel meer hersenactiviteit zichtbaar bij de hoogsensitieve mensen en ze deden langer over de opdracht. Ze registreerden veel meer details dan nodig was voor de opdracht."

ModewoordDat neemt niet weg dat overprikkeling een modewoord is geworden, beaamt hoogsensitiviteitsexpert Esther Bergsma. "Ook mensen die zich even gestrest of opgejaagd voelen zeggen overprikkeld te zijn. Hoogsensitief is een persoonlijkheidskenmerk: je bent het of je bent het niet."

Bovendien is het ook niet per se goed om prikkels te gaan vermijden. Nathan van der Stoep, experimenteel psycholoog aan de Universiteit Utrecht, legt uit: "Te weinig prikkels, oftewel onderprikkeling, kan ertoe leiden dat de hersenen gevoeliger gaan reageren op zintuiglijke prikkels. Een bepaalde mate van blootstelling lijkt dus zeker belangrijk om niet te gevoelig te worden."

Bron(nen): De Volkskrant