Perfectionisme is een ziekte: "Het verhindert ons om onszelf te zijn"

Het staat misschien leuk om tijdens een sollicitatiegesprek te zeggen dat je perfectionistisch bent, maar in de praktijk is er niets aan. Je kunt beter zorgen dat je ervan afkomt, legt psychologe Liesbet Boone uit bij HLN.

Boone noemt perfectionisme zelfs een ziekte. “Ik vergelijk het met de bolster van een kastanje”, vertelt ze. “Net zoals die scherpe stekels aan de buitenkant de vrucht beschermen, zo behoedt perfectionisme ons voor datgene wat we zo vrezen: de angst om niet goed genoeg te zijn in de ogen van anderen of onszelf.”

Ze legt uit: “In mijn praktijk hoor ik vaak verhalen van mensen die vastgelopen zijn in hun streven naar perfectie. Bij wie hun perfectionisme zoveel tijd in beslag neemt dat er geen ruimte meer overblijft voor een sociaal leven of hobby’s. Of die uit faalangst bepaalde opdrachten weigeren, waardoor ze op professioneel en financieel vlak mooie groeikansen mislopen. Anderen zijn zo hard bezig met presteren dat ze helemaal niet genieten van hun realisaties.”

Minder gelukkigWat zij gemeen hebben? "Deze mensen zien zich telkens bevestigd in het idee dat ze niet voldoen aan hun eigen ideaal.” En dat maakt hen niet gelukkig. “Onderzoek toont aan dat mensen met perfectionisme vaker minder productief en minder tevreden zijn dan mensen zonder perfectionisme. Ergens heel logisch: als de lat heel hoog wordt gelegd, is het niet makkelijk om aan die verwachtingen te voldoen. Het kan dan veiliger voelen om een taak voor je uit te blijven schuiven – en zo het risico op falen (toch even) te vermijden. In de psychologie wordt dat fenomeen zelfhandicappering genoemd.”

“Perfectionisme kan ons dus verhinderen om onszelf te zijn, ons volle potentieel te benutten en te durven kiezen voor wat we belangrijk vinden”, concludeert Boone. Hoe het dan wel moet? De psycholoog adviseert 'optimalisme'. “Ik zie het als een glijdende schaal, met aan de ene kant perfectionisme en aan de andere kant optimalisme. Het verschil in een notendop: perfectionisme is gefocust op anderen – Wat verwachten zij van mij? – terwijl optimalisme start vanuit jezelf: Wat wil ik? Wat heb ik nodig? Hoe kan ik verbeteren? Daarbij streef je niet naar het perfecte resultaat, maar naar het best mogelijke resultaat.”

Bron(nen): HLN