Geluk lijkt in de moderne wereld soms een wedstrijd: wie is het succesvolst, het gelukkigst, het mooist? Maar wat als geluk geen einddoel is, maar een manier van leven – eentje die draait om aandacht, verbinding en imperfectie?
Volgens professor Yukiko Uchida kunnen Japanse inzichten ons helpen om geluk opnieuw te benaderen. Niet als iets schaars waar we om strijden, maar als iets dat we samen kunnen vormgeven. "Als we zien dat mensen op verschillende manieren geluk zoeken, zijn we eerder geneigd om samen te werken. We zijn geen rivalen, maar metgezellen op het pad."
Deze drie Japanse begrippen helpen daarbij:
1. Omoiyari: vriendelijkheid voor anderen én voor jezelf
Omoiyari is de Japanse kunst van empathie: intuïtief aanvoelen wat een ander nodig heeft en daarnaar handelen, vaak zonder dat er woorden aan te pas komen. Het is sociale steun in zijn meest verfijnde vorm.
"Omoiyari gaat over afgestemd zijn op de behoeften van anderen, ze aanvoelen en aanbieden wat het meest helpt, zelfs als er niets wordt gevraagd," zegt Uchida.
Maar dit mededogen geldt niet alleen voor anderen. Ook jezelf behandelen met dezelfde zachtheid en aandacht hoort erbij. Je eigen grenzen en verlangens serieus nemen, wordt zo een daad van vriendelijkheid.
2. Wabi-sabi: schoonheid in het onvolmaakte
Wabi-sabi is veel meer dan een Japans esthetisch ideaal. Het is een filosofie die ons leert schoonheid te zien in vergankelijkheid, eenvoud en imperfectie.
"Wabi-sabi leert ons dat het leven niet alleen draait om pieken van geluk of spektakel," legt Uchida uit. "We kunnen ook vreugde vinden in de rustige, alledaagse momenten."
Zoals een bloemstuk waarin zowel knoppen als verwelkte bloemen samen een geheel vormen, nodigt wabi-sabi ons uit om elke levensfase te omarmen, inclusief die waarin het wat minder glanst.
3. Ichi-go ichi-e : één moment, één kans
Ichi-go ichi-e betekent letterlijk: "één leven, één ontmoeting". Het idee komt uit de theeceremonie, waarin elke bijeenkomst als uniek en eenmalig wordt beschouwd, een moment dat nooit precies zo terugkomt.
Het herinnert ons eraan hoe kostbaar het nu is. "Niet per se een cadeau van God," zegt Uchida, "maar van het leven zelf." Hoe zouden we onze dagen beleven als we elk moment zagen als eenmalig, als een geschenk?
Deze drie begrippen bieden geen snelle route naar geluk, maar wel richting. Ze nodigen uit tot vertraging, tot aandacht, tot echte verbinding. Misschien is dat wel het geheim van een goed leven: niet méér willen, maar dieper kijken naar wat er al is.