De clown, de socialist en de seksist redden Mark Rutte

Beppe Grillo, François Hollande, Mark Rutte en Silvio Berlusconi. Wat hebben die politici met elkaar gemeen? Ze hebben geen zin in bezuinigingen en ze verwerpen de druk van Brussel om het begrotingstekort dit jaar onder de drie procent te brengen. Arme Rutte. Nog geen drie jaar geleden sloeg hij zich op zijn borst vanwege een regeerakkoord waarbij ‘rechts zijn vingers zou aflikken’. En nu moet hij het hebben van de Franse socialist Hollande, de Italiaanse komiek Grillo en de seksverslaafde Berlusconi. Dat zit zo. Frankrijk heeft aangekondigd dit jaar niet te zullen voldoen aan terugdringing van het begrotingstekort tot onder de drie procent en in Italië hebben de kiezers overweldigend gestemd voor partijen die verdere bezuinigingen hebben afgewezen. Eurocommissaris Ollie Rehn kan in Brussel hoog of laag springen, maar met Frankrijk als dwarsligger en Italië in een politieke impasse, gaat de eurozone het stringente begrotingsbeleid in ieder geval dit jaar loslaten. Morgen zal het Centraal Planbureau bekend maken dat het Nederlandse begrotingstekort dit jaar en in 2014 ruim boven de drie procent uitkomt. Er zijn wel verzachtende omstandigheden – zoals de nationalisatie van SNS Reaal die het tekort dit jaar opschroeft – maar voor een premier van de VVD die zijn verkiezingscampagne heeft gevoerd op begrotingsdiscipline is het een afgang. Wat dit betreft heeft coalitiepartner PvdA het makkelijker: Samson nam in de campagne afstand van het drie procentsfetisjisme. Rutte staat te boek als de VVD-leider die ondanks de belofte van lastenverlichting de belastingen met tientallen miljarden verhoogd heeft. Maar om er dit jaar nog een extra rondje btw-verhoging tegenaan te gooien of in haast nog meer in de uitgaven te schrappen, gaat de premier te ver. De VVD haalt bakzeil. Dit jaar mag het tekort boven de drie procent uitkomen, er komen geen extra bezuinigingen of lastenverzwaringen. Dit komt de andere regeringspartij PvdA goed uit. Ook al vertolkt minister Dijsselbloem als voorzitter van de eurogroep de Brusselse logica van begrotingsdiscipline, in eigen land moet er een sociaal akkoord met de vakbeweging komen en is de bevolking de bezuinigingen nu al moe – terwijl ze nog lang niet allemaal zijn doorgevoerd. De winst bij de Italiaanse verkiezingen voor Grillo en Berlusconi is in dit verband een waarschuwing: hier hebben we het trio Krol, Wilders en Roemer om de proteststem van het volk te vertolken. Economisch gezien is het verstandig dat het kabinet voor 2013 voor niet nóg meer bezuinigingen kiest: de economie krimpt, het consumentenvertrouwen is laag, de werkloosheid stijgt en de investeringen liggen stil. Voor 2014 worden wel nieuwe lastenverzwaringen en bezuinigingen voorbereid. Dijsselbloem gaat met de pet in de hand langs bij de oppositiefracties of ze hem willen steunen bij een pakket maatregelen van 3,5 tot 4 miljard euro. Deze bedeltocht kan niet verhullen dat Nederland achter de rug van Frankrijk en Italië een ommezwaai van jewelste heeft gemaakt: het mantra van begrotingsdiscipline en een maximaal tekort van drie procent zijn in Den Haag niet meer in steen gebeiteld.