De natiestaat is niet het antwoord

Ik krijg vaak de vraag of ik mij een Europeaan voel. Omdat ik er niet voor schroom de Europese integratie als een onvermijdelijkheid te duiden, menen de vragenstellers dat ik dan ook met dezelfde vanzelfsprekendheid het label ‘Europeaan’ op mijn voorhoofd plak. Ik antwoord dan meestal met een verwijzing naar ‘In Europa’ van Geert Mak. Die stelt in zijn boek dat het antwoord op die vraag afhangt van de plek waar je je bevindt. In Amerika of China ligt het meer voor de hand te zeggen dat je Europeaan bent, terwijl dat antwoord heel potsierlijk zou klinken als je als Volendammer op bezoek bent in Venlo. Om het nog beeldender te stellen: mochten we ooit landen op Mars is Rotterdam niet het antwoord waar de plaatselijk bevolking op zit te wachten. Anders gezegd: hoe groter je wereld, hoe ruimer je identiteit. Hoe kleiner je wereld, hoe beperkter je identiteit. Heil Dit kwam bij me op toen ik dacht aan het bijna heilige geloof, dat de initiatiefnemers van het burgerforum-EU hebben in het heil van de ‘natiestaat’. Alleen vanuit de ‘veiligheid’ van de landsgrenzen kunnen we de grote – mondiale – uitdagingen van deze tijd keren, zo zeggen de referendum-promotors. Maar is die natiestaat wel zo’n van god gegeven vanzelfsprekendheid? Is Nederland zelf niet het resultaat van de ‘integratie’ van De Zeven Provinciën, die samen tot de overtuiging kwamen dat dit de beste manier was om vooruit te komen in de wereld? De kaart van Europa is niet bij de schepping tot stand gekomen. Duitsland, Italië, Frankrijk, Groot-Brittannië, Oostenrijk noem maar op, zijn het resultaat van geweld en tekentafels. In Italië is zelfs bij deze parlementsverkiezingen, meer dan 150 jaar na de stichting van het land, de strijdbijl tussen Noord en Zuid nog niet begraven. Of het nu het Wener Congres in 1815 was, of de Conferentie van Jalta in 1945, Europa is een werk in uitvoering. Dorpspomp Maar zo hard als de politici hebben geprobeerd landsgrenzen te trekken, zo meedogenloos worden die scheidslijnen geslecht door zaken als economie, cultuur, communicatie, milieu. Zelfs postduiven waren niet aan de grenzen te stoppen, bij de global village staan we allemaal aan dezelfde dorpspomp. Dat betekent allemaal niet dat de stem van de natiestaat niet gehoord moet worden. In tegendeel. Maar het is onzin te veronderstellen dat het per definitie het laatste woord is. Net zoals Europa niet het enige woord is. De uitdaging is de juiste balans te vinden tussen beide bestuurslagen, waarbij de burger zijn macht doet gelden in Den Haag én Brussel. Drop Ik ben een groot liefhebber van Ranomi Kromowidjojo, Sven Kramer en het Nederlands elftal. Ook koningin Beatrix heb ik hoog. Zoals bitterballen en drop. Maar dat is niet genoeg om gewapend te zijn tegen de geldhonger van de financiële markten of het dumpen van paardenvlees. En of ik een Europeaan ben? Ja hoor! En een Nederlander, een Hagenaar, een Brusselaar. Alles als het zo uitkomt, als het er maar toe bijdraagt, dat de beste keuzes voor de 21^ste eeuw tot stand worden gebracht. Paul Sneijder www.paulsneijder.eu