Over Europa, belastingen, Robin Hood, Ajax & Feyenoord

Na flop EU-top: Tijd voor een ‘slimme’ Europese belasting! ‘Een Turkse bazaar’. Zo omschreef Guy Verhofstadt, oud-premier België en nu leider van de Europese liberalen, de EU-top van de afgelopen dagen. Zoals verwacht kwam er geen akkoord tussen de 27 regeringsleiders over wat de Europese Unie de komende zeven jaar te besteden heeft. En vooral, wie daarvoor hoeveel moet betalen. Iedere regeringsleider kwam met zijn eigen boodschappenlijstje – variërend van steun bij het sluiten van kerncentrale, tot een (vooral symbolisch) loonoffer van Europese ambtenaren. Voorzitter Herman van Rompuy bezweek daarom maar voor de druk om het in het nieuwe jaar nog eens te proberen. Bont Misschien is er dan ook wat meer tijd om na te denken over de vraag: hoe komt Europa aan zijn geld? En kan dat niet anders? Op dit moment wordt de Europese schatkist gevuld met een bonte verzameling van heffingen. Zo gaat – sinds het wegvallen van de binnengrenzen – driekwart van de douaneheffingen naar Brussel. Daarnaast strijkt de EU een klein stukje van de BTW-inkomsten op. Het leeuwendeel komt van een afdracht op basis van het nationaal inkomen. In Nederland gaat het achtereenvolgens – grofweg – om 1,7 miljard, 200 miljoen en een dikke 4 miljard euro aan afdracht. Onder Brusselse eurocraten klinkt daarom vaak de roep voor een Europese belasting. Het zou een eind kunnen maken aan het gesoebat op EU-toppen zoals van de afgelopen dagen. En de EU ziet zo beter waar het financiëel aan toe is. Maar iedereen weet dat dit een illusie is. De combinatie van ‘Europa’ met ‘belastingen’ is even explosief als een fusie tussen Ajax en Feyenoord. Slim EU-president Herman van Rompuy heeft daarom eerder het plan gelanceerd voor een ‘slimme’ Europese belasting. En wel de invoering van een belasting op financiële transacties, een kleine heffing (0,1%) op de handel in geld en andere waardepapieren door banken en financiële instellingen. Ook wel bekend als de Robin Hood-taks, of de Tobin-taks, genoemd naar de bedenker, de Amerikaanse econoom en Nobelpijswinnaar James Tobin. Hij achtte het gerechtvaardigd om de lucratieve handel in geld (en aanverwanten) een beetje af te romen met een heffing. Een idee dat een aantal jaren terug met het nodige lawaai werd gepromoot door ‘Andersglobalisten’. Als alle 27 landen meedoen zou dat jaarlijks 57 miljard euro kunnen opleveren. Een dikke veertig procent van wat de EU nu zo’n beetje als begroting op zijn verlanglijstje heeft staan. Jaren is de ‘Tobintaks’ als een gekkigheidje van linkse idealisten naar de prullenbak verwezen. Maar de financiëel-economische crisis heeft het idee uit 1972 nieuw leven ingeblazen. Elf lidstaten, waaronder Duitsland, Frankrijk en België, zijn het erover eens de heffing verder uit te werken. Nieuwe koers Het Nederland van de PVV-gedoog-regering heeft zich tegen die samenwerking verzet. Maar met de PvdA in de regering kan Nederland ook op dit punt in Europa een nieuwe koers inzetten. Het grootste verzet komt op dit punt ook van Groot-Brittannië, dat vreest voor de toekomst van Londen als financieel centrum. Of de Britten ooit zullen bijdraaien is natuurlijk de vraag. Al zijn de voordelen ook voor de Britten niet te versmaden. Die gewraakte afdracht aan Brussel kan met deze heffing voor de lidstaten met zo’n veertig procent omlaag, voor Nederland zou dat neerkomen op 2,5 miljard euro. En de burger hoeft er zelf niet voor te bloeden: het geld wordt opgehaald op de financiële markten, die ook in tijden van crisis toch gouden zaken doen. Wie kan er tegen zo’n Europese Belasting zijn? Paul Sneijder