Schaliegas: Amerika verdient goud; Europa 'studeert'

  Ik geef toe, nog niet zo lang geleden dacht ik dat schaliegas een niemendalletje was. Iets van een bijproduct bij olie en gaswinning, dat in al zijn bescheidenheid in sombere tijden niet over het hoofd gezien mocht worden. Nu snap ik dat de ‘schalierevolutie’ op ons afkomt: schaliegas gaat de wereld op zijn kop zetten. Ten goede of ten kwade.   Voor wie het tot nu toe ook is ontgaan: schaliegas is aardgas dat gewonnen wordt uit onderaards gesteente genaamd schalie. Nu pompen we vooral gas omhoog uit ‘bellen’, maar ook onze steenlagen zelf zitten vol gas. Probleem is de winning van het gas. ‘Fracking’ heet die techniek, waar bij met veel chemicaliën en onder druk van water het gas beschikbaar wordt gemaakt. Technisch doenbaar, maar de milieugevolgen zijn nog onzeker.   Onderzoeken naar de juiste omvang van die gasvoorraad zijn in volle gang, maar volgens sommige schattingen is er – gemeten naar ons huidig gebruik – schaliegas voor de komende 250 jaar. Voor de komende twee en een halve eeuw. Er is dus gas genoeg om alle oliesjeiks in hun hemd te zetten, de windmolens uit het landschap te blazen en de studie naar kernfusie – helaas - op een nog langere baan te schuiven.   Schaliegas is zo’n beetje op de hele wereld te vinden, maar met name de Verenigde Staten geven vol gas. Er wordt nu al zoveel schaliegas gewonnen, dat de gasprijs in de VS nog maar een vijfde is van wat we in Europa betalen. De Europese markt dreigt daardoor overspoeld te worden door goedkoop Amerikaans gas en vervuilende steenkolen, waarvoor in de VS geen markt meer is.   Met zoveel goedkope energie binnen bereik staat Amerika weer aan het begin van een nieuwe industriële revolutie. Energievretende sectoren als chemie en staal vinden hun weg weer in de VS. Ook China is volop bezig zijn mogelijkheden voor schaliegas in kaart te brengen. En gezien de alsmaar groeiende energiehonger zullen daarbij weinig aarzelingen zijn.     En waar staat Europa? Europa studeert.   In Nederland wordt nu gestudeerd op de vraag of er überhaupt proefboringen mogen worden uitgevoerd. Ergens in de loop van dit jaar moet dat duidelijk worden. Het gaat om locaties in Noord-Brabant en de Noordoostpolder. Bij het onderzoek moet ook gekeken worden naar het gevaar voor aardtrillingen en bodemdalingen. Na alles wat er deze weken in Groningen is gebeurd, zal men dus niet over een nacht ijs gaan.   In Frankrijk heeft de milieubeweging een verbod op proefboringen afgedwongen, dat president Hollande gedurende zijn hele ambtstermijn van vijf jaar zegt te respecteren. In Groot-Brittannië en Duitsland zijn proefboringen mogelijk, maar de weerstand op lokaal niveau is groot. Alleen Polen, dat in principe over grote voorraden beschikt, is wel actief met schaliegas bezig.   De Europese Commissie houdt op dit moment een inspraakronde over schaliegas. Iedereen mag zijn mening geven over de voors en tegens. Dit jaar wil de commissie zo een ‘evaluatiekader’ schrijven, dat rekening houdt met alle aspecten: milieu, gezondheid, juridische vragen en de energiebehoefte. De gasmeter hoeft dus voorlopig niet op schaliegas te rekenen.   ‘Europa loopt het risico economisch achterop te raken, als het de schalierevolutie aan zich voorbij laat trekken’, zei deze week Shell-topman Gerald Schotman. Zijn visie wordt gedeeld door TNO-baas Jan Mengelers, die met het onderzoeksinstituut later deze week een studie over schaliegas zal presenteren. Om zo de discussie aan te zwengelen. Om hopelijk zo ook in Europa tijdig het gas te laten stromen.