37,5 miljard euro overheidssteun per jaar gaat naar fossiele subsidies

 De Nederlandse overheid loopt jaarlijks 37,5 miljard euro aan inkomsten mis door regelingen die het gebruik van fossiele brandstoffen bevoordelen. Op dat bedrag komen onderzoekers van SOMO, Oil Change International en Milieudefensie uit in een onderzoeksrapport.

Onderzoeker Boris Schellekens van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) noemt de inschatting nog conservatief. Alle kosten van milieuschade lieten hij en zijn collega's namelijk buiten beschouwing. "Wij kijken puur naar gemiste staatsinkomsten." De onderzoekers zijn ervan overtuigd dat hun overzicht het meeste complete tot nu toe is.

In het maandag verschenen rapport worden 31 regelingen beschreven die op een of andere manier het gebruik van fossiele brandstoffen voordeliger maken. Daarbij gaat het doorgaans niet om geld dat de overheid overmaakt op de rekening van bedrijven, maar vooral om belastingkortingen en -vrijstellingen. Zo hoeven grootverbruikers van aardgas over het grootste deel van hun verbruik geen energiebelasting te betalen en zijn de lucht- en scheepvaart vrijgesteld van accijns over kerosine en stookolie. Ook olieraffinaderijen, kolencentrales en de staalindustrie genieten dergelijke belastingvoordelen.

De grootste klapper, 13,5 miljard euro per jaar, zit in de energiebelasting. Die is in Nederland degressief. Dat wil zeggen dat bedrijven die meer energie gebruiken, relatief gezien steeds minder belasting over hun verbruik hoeven te betalen. "Een perverse prikkel" noemen de onderzoekers dat.

Grootverbruikers uit de zware industrie dragen zo maar 11 procent bij aan de energiebelasting die de overheid bij bedrijven ophaalt. Terwijl ze wel bijna driekwart van het 'zakelijke' aardgas verbruiken. Het midden- en kleinbedrijf draait voor het gros van de kosten op.

De organisaties achter het onderzoek pleiten ervoor om de fossiele voordelen snel af te bouwen. Het belastinggeld dat dit oplevert, kan dan bijvoorbeeld worden besteed aan het tegengaan van energiearmoede door het isoleren van woningen.

Een deel van het geld zal niet in de belastingpot terechtkomen, omdat bedrijven "hun fossiele verbruik zullen gaan vervangen of verminderen". Ook dat is precies de bedoeling, vinden de onderzoekers, want hierdoor daalt de CO2-uitstoot. Als de subsidies volledig worden afgeschaft, scheelt dat volgens het rapport tussen de 13 en bijna 20 procent CO2-uitstoot, afhankelijk van hoe snel het gaat. Schellekens: "Daarmee haal je in een klap de klimaatdoelen voor 2030."