Beruchte IJslandse vulkaan aan het rommelen: vulkanoloog is bang dat 'de hel losbreekt'

De uitbarsting van de IJslandse Askja-vulkaan in 1875 zorgde voor een totale ontwrichting van het Europese land. De aslaag maakte landbouw en veeteelt er voor een groot gedeelte onmogelijk. IJslanders emigreerden massaal naar Amerika en Canada. Nu rommelt Askja wederom.

Uit GPS-data blijkt dat ijs rondom de vulkaan aan het smelten is. Dit komt omdat magma (vloeibaar gesteente) de aardkorst binnendringt onder het Öskjuvatn-kratermeer. Gaan we een herhaling krijgen van 150 jaar geleden? Vulkanoloog Haraldur Sigurdsson van de University of Rhode Island acht de kans aanzienlijk.

Menthos in een colafles“IJsland ligt op een plaatgrens. Platen bewegen uit elkaar, daar scheurt de korst. Basaltmagma komt uit de mantel door die scheuren omhoog. Als basaltmagma in kiezelmagma binnendringt, breekt de hel los”, legt de wetenschapper uit aan de Volkskrant. Gassen komen los en vormen bellen, waardoor er een explosieve situatie ontstaat. Hij noemt als voorbeeld het populaire scheikundige experiment waarbij cola light met veel kracht uit de fles spuit, enkele seconden nadat je een paar Menthos-snoepjes in de fles gooit.

Maar alles hangt af van de aanwezigheid van kiezelmagma. Is dat er niet, dan zal de vulkaan alleen rustig vloeiend uitbarsten zoals bij de Fagradalsfjall in 2021. Dit levert wel een spectaculair schouwspel op, maar slechts weinig overlast voor de omgeving. Sigurdsson denkt dat er onder Askja een groot kiezelmagmareservoir ligt, maar zijn collega Dave McGarvie acht de kans op een enorme uitbarsting als in 1875 of die van de Eyjafjallajökull in 2010 klein.

Vulkaanbommen“Als er kiezelmagma overgebleven zou zijn van 1875, zou dat geactiveerd moeten zijn tijdens latere uitbarstingen. Dat zien we niet. Alle uitbarstingen van na 1875 zijn basaltisch, slechts een bevat klodders zuur magma”, vertelt McGarvie die desondanks hoopt op een basaltische uitbarsting.

“Spectaculair, met veel vulkaanbommen – half gestolde brokken lava die bij een vulkaanuitbarsting de lucht in geslingerd worden – die bestaan uit een ‘kledderige’, kleine askolom vol natte as. Vliegtuigen kunnen daar gewoon omheen vliegen. Als toerist moet je er niet te dichtbij komen, maar je zou een fantastisch uitzicht kunnen hebben vanaf het parkeerterrein”, mijmert de vulkanoloog.

Bron(nen): De Volkskrant