De baard van Koning Winter: zeldzaam fenomeen 'ijshaar' siert dit weekend het bos

Klimaat, natuur en milieu
vrijdag, 17 januari 2025 om 11:55
anp 486114916

Op dit moment kun je in de Nederlandse bossen een bijzonder fenomeen bewonderen: ijshaar. Het lijkt alsof takken zijn versierd met een gekamde witte baard of snor, maar in werkelijkheid gaat het om hele fijne ijsdraadjes, die groeien .

"IJshaar is een zeldzaam fenomeen", vertelt paddenstoelenexpert Aldert Gutter, verbonden aan de Universiteit Utrecht aan RTL Nieuws. Hij is degene die het natuurverschijnsel de bijnaam ‘de baard van Koning Winter’ heeft gegeven. Die naam is inmiddels aardig ingeburgerd, en wijst op de unieke uitstraling van het fenomeen en de witte kleur, die onmiddellijk aan een winters tafereel doet denken.

Vrieskou en vocht

IJshaar is te vinden in december en januari, maar alleen onder specifieke omstandigheden. "Je ziet het op dagen met lichte vorst, wanneer de luchtvochtigheid hoog is, en er een periode met veel regen is geweest. Vooral een natte herfst draagt bij aan de vorming ervan", aldus Gutter.

Het mysterie rondom ijshaar bleef lange tijd onopgelost, maar onderzoekers weten inmiddels dat het veroorzaakt wordt door schimmels in dood hout. "In het hout is een schimmel actief die stoffen omzet, waarbij water, koolstofdioxide en een beetje warmte vrijkomt. Dit proces voorkomt dat het hout volledig bevriest, waardoor de schimmel actief blijft."

Hoe ontstaan die fijne ijshaartjes?

Volgens Gutter ontstaat ijshaar doordat water uit het hout wordt geperst. "Buiten bevriest dat water onmiddellijk. Dat ene kleine puntje ijs groeit steeds verder en vormt een haartje. In het hout zitten talloze minuscule kanaaltjes, waardoor je die karakteristieke snor krijgt."

Dit weekend wordt koud weer voorspeld, wat de kans vergroot dat je ijshaar kunt spotten tijdens een boswandeling. Het kan voorkomen in allerlei loofbossen, maar een beukenbos biedt de meeste kans om dit wonderlijke natuurverschijnsel te bewonderen.

"IJshaar is, net als sneeuw en ijs, gewoon bevroren water", legt Gutter uit. "Het is dus volkomen onschadelijk voor planten en dieren." Een geruststellende gedachte terwijl je geniet van dit magische wintertafereel in het bos.

Bron: RTL