Hoogleraren: 'Nog nooit klimaatdoel gehaald in Nederland, maar wel andere landen erop wijzen'

Plannen maken en vergaderen kunnen we wel, maar vervolgens gebeurt er niks. En daarmee los je een crisis - klimaat, corona - niet op. Hoogleraar duurzaamheid en transities Jan Rotmans en hoogleraar geneeskunde Marcel Levi leggen in HP/De Tijd uit dat het beter moet.

Zonder crisis krijgen we niets voor elkaar in Nederland, maar zelfs in een crisis gaat het niet best. Jan Rotmans: “Ik heb ooit gepleit voor een soort verlichte dictatuur op het gebied van verduurzaming, maar daar heb ik wel spijt van.” Marcel Levi: “Als je dat zegt, wordt iedereen boos, hè?” Marcel Levi: “Een democratie is fantastisch, maar voor een jaar zou een dictatuur geen gek idee zijn.”

KlankbordgroepRotmans noemt de mondkapjesdiscussie als voorbeeld. "Ik erger me in Nederland, net als Marcel, geweldig aan altijd weer die compromissen. Dat zag je ook bij corona. Welk land gaat er nou een halfjaar discussiëren over mondkapjes? Er is geen land dat dat doet! Er is hier overal wel een stuurgroep, klankbordgroep of regiegroep voor."

Beiden zijn het erover eens dat de Deltawerken en de Afsluitdijk in deze tijd nooit tot stand waren gekomen. Marcel Levi: “Dan was er een milieueffectrapportage geweest en zestien groepen die ergens tegen waren. Zoals de meerkoet die gered moet worden.”

Loze beloftesDe hoogleraren maken ook pijnlijk duidelijk dat wat Den Haag op dit moment belooft op duurzaamheidsgebied totaal onhaalbaar is. Over een duurzame oplossing als groene waterstof is Marcel Levi kritisch. “Het is heel interessant, maar dat gaat nog lang duren. Dat geldt voor veel mogelijke oplossingen. Kernfusie zou ik ook niet uitvlakken, maar dat is ook een verhaal van dertig jaar. Hetzelfde geldt voor de conventionele kernenergie: als we daarvoor zouden kiezen, staat die centrale er pas over 25 jaar. Maar dat wordt er vaak niet bij verteld.”

Jan Rotmans: “Ja, het eerlijke verhaal hoor je niet. Nu roepen ze in Brussel: ‘We gaan binnen een jaar van het Russisch gas af.’ Dat kan helemaal niet. Ik praat met tuinders in het Westland die volledig aan het aardgas zitten en die hebben nog zo’n tien jaar nodig om over te schakelen. Dus er worden een heleboel sprookjes verteld."

Zo zal onze energierekening fors hoger worden en is groene waterstof ook volgens Rotmans voorlopig geen haalbare kaart. "De VVD en D66 zetten nu heel erg in op groene waterstof, maar als je Tata Steel op groene waterstof gaat laten draaien, heb je vijf extra windmolenparken nodig. En het duurt acht jaar voordat we één windmolenpark op zee hebben gerealiseerd! We hebben nu 2,5 gigawatt staan aan wind op zee; we willen naar 20 gigawatt in 2030. Dat is over acht jaar en minister Jetten zegt: dat gaan we halen. Nou als ik reken, reken, en reken, dan kom ik daar never nooit niet op uit. Dus dat is ook weer een sprookje."

Grote mond“We hebben ook nog nooit een klimaatdoel gehaald in Nederland. Maar we gaan wel andere landen erop wijzen. Als die het niet halen, dan maant Rutte ze om sneller te gaan. Terwijl wij op twee na laatste staan in de ranglijst. [...] Alleen Cyprus en Luxemburg staan nog achter ons; die draaien helemaal op aardgas. België staat één plaats boven ons, kun je nagaan. En dan wel een grote mond hebben richting andere landen, daar geneer ik me voor."

Levi: "In Amsterdam heb je de wijk IJburg en daar wonen veel jonge, hoogopgeleide types, in grote meerderheid GroenLinks-stemmers. Toen daar een windmolen moest komen, was de hele bevolking mordicus tegen. Dat vind ik wel een symbolisch voorbeeld."

Bron(nen): HP/De Tijd