Lange tijd hetzelfde weer: toeval of toch weer klimaatverandering?

Wandelen zonder jas, volle terrassen en zonnebrillen in plaats van paraplu’s: we hebben een ongebruikelijk lange periode van droog en zonnig weer achter de rug. Het maakt meteorologen bezorgd. Want deze herhaling van “vastgelopen” weerpatronen lijkt niet zomaar toeval.

Het is namelijk niet de eerste keer dat het weer zich zo eentonig gedraagt. Vorig jaar december zagen we precies het tegenovergestelde: het was dagenlang grauw, mistig en zonloos. Toen brak Nederland zelfs een somberheidsrecord – elf dagen zonder zon, de donkerste aaneengesloten periode sinds 1990. En ook in de tussenliggende maanden wisselden langdurige droogte en zware regenval elkaar opvallend vaak af.

Wat is er aan de hand? Volgens wetenschappers hangt het allemaal samen met de zogeheten straalstroom. Deze sterke luchtstroom hoog in de atmosfeer slingert zich van west naar oost rond de aarde. Hij ontstaat door temperatuurverschillen tussen de warme subtropen en de koude poolgebieden. In onze omgeving botst warme lucht uit het zuiden met koude lucht uit het noorden, precies daarboven waait die straalstroom.

Normaal beweegt deze luchtstroom redelijk recht, maar soms maakt hij grote kronkels. Dat kan het weer voor lange tijd “op slot” zetten: een blokkade van lage- of hogedrukgebieden waardoor het weer nauwelijks verandert. Meteorologen noemen dat een blokkerend hogedrukgebied. Dat levert óf aanhoudende zon en droogte, óf eindeloze regen en grijs weer op – afhankelijk van waar je precies onder die blokkade zit.

Opwarming van de polen

Onderzoek suggereert dat opwarming van de poolgebieden – die sneller verloopt dan elders op aarde – invloed heeft op de straalstroom. De temperatuurverschillen tussen noord en zuid worden kleiner, waardoor de straalstroom zwakker en kronkeliger wordt. Het gevolg: extremere weersituaties die langer aanhouden. Denk aan droogte in het voorjaar of juist stortbuien en overstromingen in de zomer.

Toch blijft het lastig om precies aan te wijzen wanneer klimaatverandering de hoofdrol speelt, en wanneer het simpelweg toeval is. De atmosfeer is een chaotisch systeem met talloze variabelen. Het weer ontstaat uit complexe interacties tussen land, zee en lucht. Eén vastgelopen periode bewijst nog niets, maar een herhaling van zulke patronen doet wel vragen rijzen.

Gelukkig lijkt het slot er nu even af. Vanaf zondag wordt er regen verwacht en lijken we weer richting het klassieke wisselvallige Hollandse weer te gaan. Maar dat betekent niet dat het vraagstuk verdwijnt. Integendeel: hoe vaker we dit soort opvallende en langdurige weersituaties meemaken, hoe dringender de vraag wordt wat nu toeval is – en wat structurele verandering.

En zo blijkt: zelfs het meest saaie weer kan een spannend verhaal vertellen.

Bron: NOS.nl

Lees ook

Meer hernieuwbare energie opgewekt door zonnige dagen

Zonnig weer zorgt voor negatieve stroomprijs in Nederland

Eerste dagen voorjaarsvakantie nog nat, daarna droger en zonniger