De gestage afbrokkeling van de heiligheid van Eberhard van der Laan

Toen Eberhard van der Laan in 2017 overleed, had hij de heldenstatus bereikt. Amsterdam en de media hielden van een politicus die de hoofdstad zelfvertrouwen gaf en leiding gaf tijdens een bloeiperiode van de stad.

Geliefd was hij dus altijd al, maar nadat Van der Laan meldde dat hij terminaal ziek was steeg zijn populariteit tot ongekende hoogte. De burgemeester groeide uit tot een volksheld.

Sindsdien zijn er barsten onstaan in zijn imago van heilige. Al kort na zijn dood blijk dat Van der Laan buiten de democratische kanalen om een eigen taskforce radicalisering had opgericht. De wethouders wisten van niks, de gemeenteraad al helemaal niet. Het had hem zijn baan gekost als hij nog geleefd had. Nu kostte het zijn protegé Saadia Ait-Taleb haar baan en werd zij zelfs vervolgd wegens zelfverrijking.

Daarna kwamen andere zaken. Zo was het onder Van der Laan wel erg goed gelukt toeristen te trekken en was een deel van de binnenstad - met name de Wallen - feitelijk overgenomen door Airbnb, hasjverkopers, pooiers en dronken Engelsen.

Nu blijkt een nieuw verontrustend feit en het komt uit een goede bron: Van der Laans tijdelijke opvolger Jozias van Aartsen. Politici, bestuurders en ambtenaren van de gemeente Amsterdam hebben de problemen door toenemende drugscriminaliteit jarenlang genegeerd, zegt Van Aartsen. Onder Van der Laan werden drugs gezien als een volksgezondheidsprobleem, niet als een crimineel probleem.

Van der Laan bedacht de top 600 van belangrijkste crimineeltjes en maakte daarmee de stad minder misdadig. Maar de grote criminaliteit bleef volgens Van Aartsen buiten beeld. Drugscriminaliteit was ook geen criterium bij samenstelling van de top 600. Zo bleven de jonge koeriers en handelaartjes buiten beeld en konden ze uitgroeien tot grote criminelen.

Nederland. Amsterdam. 25 februari 2014.
burgemeester Eberhard van der Laan op de rug gezien tijdens de jaarlijkse herdenking van de Februaristaking.
foto: Herman Wouters

„In mijn eerste gesprekken met de politietop kreeg ik te horen dat praten over de gevolgen van drugscriminaliteit in Amsterdam een taboe was”, zegt Van Aartsen in een artikel over de drugsmoord op een stagiair. Drugs, zo luidde de doctrine in het liberale Amsterdam, zijn geen kwestie van veiligheid maar van volksgezondheid. „Dat ging uitstekend, vonden bestuurders en ambtenaren. De heroïnejunks waren toch uit het straatbeeld verdwenen?”

De huidige burgemeester van Amsterdam, Femke Halsema, heeft het criterium drugs dit jaar officieel toegevoegd aan de Top 600. Voor Halsema is de ontwrichtende werking van de drugscriminaliteit een belangrijke bestuurlijke prioriteit.

Nu bijna dagelijks schietpartijen en liquidaties in Amsterdam plaatsvinden die voorkomen uit een massale handel in drugs begint door te drinegn dat drugscriminaliteit ten onrechte lang vrijwel genegeerd is.

Bron(nen): NRC AD