Iedereen is psycholoog

Psychologie is in, maar is de zoektocht naar het 'ware ik' gebaseerd op wetenschappelijke inzichten? Vaak wordt een bepaalde bevinding eruit gelicht. Die wordt dan breed uitgemeten in de media. Dat de onderzoeker er kritische kanttekeningen bij plaatst, komt niet in de krant. En als in een volgend onderzoek dit effect niet gevonden wordt, lees je dat nergens.

Bekend is de klacht dat binnen universiteiten de publicatiedruk groot is, o.a. om makkelijker fondsen te kunnen werven. Hoewel dat geldt voor de hele academische wereld gaat dit bij de psychologie samen met specifieke manco's. Deze tak van wetenschap focust teveel op het vinden van statistische significantie. Onderzoekers verzamelen een heleboel gegevens en kijken vervolgens of ze ergens iets van statistische significantie kunnen vinden. Toevalstreffers worden gepresenteerd als zorgvuldig verkregen resultaten.

De psychologie-hausse plaatst wetenschapsfilosoof Trudy Dehue in het licht van het voortschrijdend liberalisme: iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen geluk en als dat niet lukt ben je een loser. Mensen moeten aan zichzelf werken, waarbij een coach hen tegen forse tarieven bijstaat. Als een nieuw inzicht op onderzoek is gebaseerd ervaren de zoekende zielen de adviezen als bewezen en dus waar. Wetenschap is een dogma zoals de bijbel dat vroeger was. In de individualistische maatschappij is iedereen psycholoog.

Bron(nen): De Groene Amsterdammer (betaald)