Gevaarlijke eenlingen, zoals Breivik, worden 'lone wolves' genoemd. Ze zijn moeilijk te traceren, omdat ze weinig communiceren over hun plannen en nog geen crimineel verleden hebben.
Dr. Beatrice de Graaf van het Centre for Terrorism and Counterterrorism in Leiden doet onderzoek naar dit fenomeen. De 'eenzame wolven' maken geen deel uit van een terreurorganisatie, maar laten zich er wel door inspireren en knutselen hun eigen ideologie in elkaar. Breivik is volgens haar een extreem-rechtse nationalist met christen-fundamentalistische denkbeelden. Zijn handelen past enerzijds in de trend van 'school shootings', waarbij een schutter doelbewust op pad gaat om zoveel mogelijk jongeren te vermoorden, en anderzijds bij de ideologie van daders met een 'white supremacy'-achtergrond.
En dat laatste is geen toeval. Dr. Matthew Feldman van de Universiteit van Northampton is expert op het gebied van radicalisme en nieuwe media en geeft aan dat de extremistische eenlingen niet willekeurig een linkse of een rechts ideologie kiezen. Extreem-rechts leent zich gemakkelijker voor lone wolf
terrorisme door het ethos van het heldhaftige individu dat de wereld gaat redden.
Een belangrijke factor bij het verspreiden van het extreem-rechts gedachtegoed is volgens Feldman het gebruik van internet. Bij gebrek aan een fysieke gemeenschap, stort extreem-rechts zich in een virtuele. Gevaarlijke ideeën en wapens zijn maar 1 muisklik van de eenzame wolf verwijderd. Uit een recente studie van extreem-rechts websites bleek dat 44% van de leden geclassificeerd kon worden als een eenzame wolf.
Gezien het feit dat Breivnik zijn plan jarenlang minutieus heeft voorbereid, is de conclusie dat het een 'gevaarlijke gek' of 'een psychopaat' is voorbarig, aldus Feldman. Ook Hjalmar van Marle, hoogleraar forensische psychiatrie, concludeert na het bestuderen van Breivik's manifest dat hij geen ernstige psychische stoornis heeft. Dit is een duidelijke politieke daad. Hij vergelijkt Breivik met neo-nazi Timothy McVeigh, de 'Oklahoma City Bomber'. Het manifest vertoont ook veel gelijkenissen met 'Mein Kampf'.