De overenkomst tussen het CDA en het neerstorten van de Challenger?

Als ooit wordt onderzocht hoe de CDA-besluitvorming tijdens dit formatieproces eruit zag, luidt de conclusie waarschijnlijk: 'De consensusdrang was zo sterk dat een kritische afweging van de feiten erbij inschoot.' schrijt Annemieke Leclaie in Vrij Nederland 'Groupthink', heet dat in de sociaal-psychologie. Dat menen althans socioloog Wilbert van Vree, gepromoveerd op de Nederlandse vergadercultuur, oud-parlementslid Bob van den Bos, gepromoveerd op besluitvorming in de Nederlandse politiek, en hoogleraar sociale psychologie Kees van den Bos. Het begrip is afkomstig van de Amerikaan Irving Janis, die het aan het werk zag bij grote fiasco's in de Amerikaanse buitenlandse politiek, zoals de inval in de Varkensbaai in 1961. Een berucht voorbeeld van groepsdenken is ook de ramp met de Challenger midden jaren tachtig, toen de NASA de shuttle de lucht inschoot ondanks waarschuwingen van technici over lekkende rubberen ringen. En in 2004 oordeelde een onderzoekscommissie van de Amerikaanse Senaat dat consensusdrang verantwoordelijk moest worden gehouden voor het regeringsbesluit tot de inval in Irak in 2003. Onderzoek naar fouten van banken voorafgaand aan de kredietcrisis leverde hetzelfde inzicht op. Bob van den Bos, voormalig fractieleider van D66 in het Europees Parlement en oud-lid van de Eerste en Tweede Kamer, promoveerde op de Nederlandse besluitvorming over de Politieke Unie in het Verdrag van Maastricht. Den Haag leed in 1991 een enorme diplomatieke nederlaag toen de eerste versie van het Verdrag van Maastricht door alle lidstaten behalve België werd weggehoond. Eerder was van meerdere kanten gewaarschuwd dat niemand op de Nederlandse versie zat te wachten, maar de club die die destijds voorbereidde, toonde zich blind en doof voor die kritiek. Buitenlandse kranten spraken van 'een bloedbad' en een 'slachting'. De conclusie van Van den Bos was dat het fiasco deels te wijten was aan 'groepsdenken'. Lees verder in VN

Bron(nen): Vrij Nederland