Iedereen wist: Pieter Omtzigt kan de druk niet aan

Pieter Omtzigt vertrekt uit de landelijke politiek. De partijleider van NSC kon onvoldoende herstellen van zijn burn-out. Het verbaast politiek Den Haag niet. "De tol is groot geweest, daarom kies ik ervoor mijn gezin voorop te zetten en voor mijn gezondheid te kiezen", aldus Omtzigt in een videoboodschap.

Zijn besluit komt niet onverwacht. Binnen de Haagse wandelgangen werd al langere tijd gefluisterd dat het leiderschap hem te zwaar viel. Omtzigt kampte herhaaldelijk met burn-outs, zowel tijdens zijn tijd bij het CDA als bij NSC. In september, tijdens een overleg over de Prinsjesdagstukken, ging het opnieuw mis. Betrokkenen spraken van "schreeuwen en huilen", waarna hij het overleg tijdelijk verliet. “Hij liep weer weg van tafel, keerde wel weer terug,” aldus een bron. Zulke incidenten zouden eerder ook tijdens de formatiegesprekken zijn voorgevallen.

De Twentse politicus, jarenlang bekend als vasthoudende controleur van de macht, begon in 2023 aan een nieuw hoofdstuk met zijn eigen partij. NSC verraste bij de verkiezingen met twintig zetels en trad toe tot de coalitie. Toch bleek de combinatie van leiderschap en constante druk moeilijk te dragen.

Omtzigt kreeg vanuit de politiek vaak lof voor zijn inhoudelijke kennis en scherpe dossierbeheersing. Toch bleef er twijfel over zijn geschiktheid als partijleider in de Haagse hectiek. Zijn eerdere inzinking, na de verkiezing van Hugo de Jonge tot CDA-lijsttrekker, markeerde al een breekpunt. Kort daarna verliet hij de partij. In een intern document beschreef hij hoe hij door CDA’ers werd uitgemaakt voor “psychopaat, zieke man, teringhond, eikel, gestoord en labiel”. Ook maakte hij zich als jong Kamerlid al vroeg impopulair binnen zijn partij door kritiek te uiten op de royale pensioenregeling van Nout Wellink, prominent CDA’er.

Zijn carrière kende meerdere hoogtepunten. Als Kamerlid was hij betrokken bij talloze dossiers, van pensioenen en grensbelasting tot de toeslagenaffaire. Samen met Renske Leijten (SP) voerde hij een jarenlange strijd tegen het onrecht dat ouders werd aangedaan. Hij schreef er ook een boek over. Maar Omtzigt kende ook misstappen. Zo presenteerde hij tijdens een MH17-bijeenkomst een nepgetuige, wat hem zijn woordvoerderschap kostte.

In 2012 leek zijn politieke loopbaan nog ten einde, toen hij op een onverkiesbare plek werd gezet door het CDA. Maar met 37.000 voorkeursstemmen, vooral uit zijn geboortestreek Twente, keerde hij terug in de Kamer. Sindsdien wist hij zich te profileren als een onafhankelijk denker en een luis in de pels.

Nu komt er een eind aan dat hoofdstuk. Omtzigt laat een jonge partij achter, die zonder zijn boegbeeld haar weg moet zien te vinden in het politieke krachtenveld.