Nederlandse overheid geeft bijna 1,7 miljard uit aan consultants. En niemand vindt dat erg

In Frankrijk is er momenteel veel ophef over de uitgaven van de regering-Macron aan consultancybureaus als het Amerikaanse McKinsey. Verspild geld, aldus de publieke opinie. In Nederland geeft de overheid nog veel meer uit aan consultants. En er kraait geen haan naar.

1,66 miljardVrij Nederland schrijft dat volgens cijfers van de Europese brancheorganisatie FEACO de Franse overheid meer gebruik maakt van consultants dan bijvoorbeeld Italië, maar veel minder dan Duitsland en Nederland. In Frankrijk is ophef ontstaan over 600 miljoen euro aan jaarlijkse uitgaven aan consultancybureaus. In Duitsland is er in 2019 meer dan 3 miljard euro in de zakken van consultants beland en in Nederland ongeveer 1,66 miljard. Dat is 10,3 procent van de totale personeelskosten.

"Nederland was al voor de Tweede Wereldoorlog internationale koploper in het gebruik van adviesbureaus," zegt Paul Frissen, decaan van de Nederlandse School voor Openbaar Bestuur en hoogleraar bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg in Vrij Nederland. Dat komt door het poldermodel: gevoelige dossiers kunnen worden gladgestreken met een consultancyrapport. "Het advies van een extern bureau lijkt dan natuurlijk neutraler."

Neoliberale golfMaar de behoefte aan consultancyprapportjes schoot pas echt omhoog in de jaren 90. Toen verzesvoudigden de uitgaven daaraan, weet journalist en voormalig Eerste Kamerlid voor GroenLinks Jos van der Lans te melden, die er in 2001 een nota over schreef. Gevolg van een nieuwe stijl van overheidsvoering, overgewaaid uit de VS en verbonden met de neoliberale golf, waarbij het gaat om het resultaat en niet om hoe je dat bereikt.

Daardoor is de expertise bij ambtenaren verdwenen, aldus Van der Lans. Zij nemen producten af van consultants in plaats van zelf ergens verstand van te hebben. "De ambtenaren weten gewoon te weinig om daar een discussie over te voeren. Het gezag en de autoriteit van de ambtenaar is verdampt," stelt de journalist, die ook twijfelt aan de neutraliteit van veel adviesbureaus. "Een geval van wiens brood men eet, diens woord men spreekt."

Het hele verhaal is te lezen bij Vrij Nederland.

Bron(nen): Vrij Nederland