Naar schatting zijn 10 tot 15 duizend ZZP'ers in de problemen gekomen doordat ze door een fout van de Belastingdienst een toeslag moesten terugbetalen. Het gaat om uitkeringsgerechtigden die leenbijstand (bbz) kregen.
Dit is een renteloze lening voor mensen die vanuit de WW of bijstand een eigen bedrijf starten. Als ze er achteraf niet meer dan de bijstandsnorm mee hebben verdiend, wordt de lening kwijtgescholden. Maar tussen 2010 en 2017 telde de Belastingdienst de jaarcijfers op bij het toetsingsinkomen, waardoor de ZZP'ers het jaar erna een veel hoger inkomen hadden en huur- en zorgtoeslag kwijtraakten.
De Nationale Ombudsman vroeg al in 2014 aan de destijds verantwoordelijke staatssecretaris Eric Wiebes om de regeling aan te passen en slachtoffers met terugwerkende kracht schadeloos te stellen. Wiebes corrigeerde de fout van de Belastingdienst pas in 2017 en weigerde een schadevergoeding voor gedupeerden. Door moties van onder meer CDA'er Pieter Omtzigt kwam er toch nog compensatie, maar slechts voor een beperkt aantal mensen.
"De zaak toont veel parallellen met de toeslagenaffaire,"
zegt Omtzigt nu in de Volkskrant. "Er lag een rapport van de Ombudsman, daar is jarenlang niks mee gedaan, slachtoffers werden heen en weer gestuurd van Sociale Zaken naar Financiën, de Kamer heeft steeds weer vragen gesteld, de minister heeft er lang over gedaan om met een oplossing te komen en toen kon het weer niet met terugwerkende kracht."