De wereld kan niet zonder deze zeldzame stof, maar de wereldwijde voorraad is heel beperkt

Je kent het misschien vooral van ballonnen op verjaardagsfeestjes, maar helium is veel meer dan dat. Dit wonderlijke gas is onmisbaar voor onze moderne samenleving. Ziekenhuizen kunnen niet zonder voor hun MRI-scanners, chipfabrikanten hebben het nodig voor het maken van computeronderdelen, en zelfs ruimteraketten kunnen niet de lucht in zonder helium. Maar er is een probleem: de wereldvoorraad staat zwaar onder druk.

Begin 2022 ging het al mis. Door een reeks tegenslagen, waaronder een brand in een Russische fabriek en onderhoud aan installaties in Qatar, ontstond er plotseling een wereldwijd tekort. Onderzoekscentra moesten belangrijke experimenten stilleggen en de prijs van helium schoot omhoog. Nu, meer dan twee jaar later, zijn de zorgen nog altijd niet voorbij.

Wat helium zo bijzonder maakt, is dat we het niet zomaar kunnen maken. Het ontstaat alleen in sterren of heel langzaam in de aardkorst door het verval van radioactieve stoffen. Als het eenmaal in de atmosfeer terechtkomt, verdwijnt het de ruimte in omdat het zo licht is. Daarom moeten we zuinig zijn op de voorraad die we hebben.

Nieuwe ontwikkelingen geven hoop

Gelukkig wordt er hard gewerkt aan oplossingen. Ziekenhuizen experimenteren met nieuwe MRI-scanners die veel minder helium nodig hebben om gekoeld te worden: slechts één liter in plaats van tweeduizend liter. Ook worden er systemen ontwikkeld om gebruikt helium op te vangen en opnieuw te gebruiken. Deze machines zijn voorlopig wel nog heel duur.

Dit is echter niet het enige goede nieuws: in Tanzania is 's werelds grootste heliumveld ontdekt. In 2025 start daar de productie. Dit is extra bijzonder omdat het de eerste keer is dat helium doelbewust wordt gewonnen, en niet als bijproduct van aardgaswinning zoals nu meestal gebeurt.

Zorgen blijven

Toch zijn experts bezorgd. De vraag naar helium blijft groeien en zal volgens voorspellingen in 2035 twee keer zo groot zijn als nu. Dit komt vooral door de groeiende productie van computerchips en elektrische auto's.

Het is een race tegen de klok om nieuwe bronnen aan te boren en slimmere manieren te vinden om met helium om te gaan. Want zonder dit onzichtbare gas komt veel moderne technologie tot stilstand. De ontdekking in Tanzania geeft hoop, maar het winnen van helium is een complexe zaak die veel tijd en geld kost.

Tot die tijd moeten we extra zuinig zijn op elke kubieke meter van dit zeldzame gas. Want als er straks niet genoeg helium is voor medische apparatuur, heeft dat direct gevolgen voor de gezondheidszorg.

Bron: BBC News