Het gaat prima met de Nederlandse persvrijheid

Nederland is met twee plekken gestegen naar de vierde plaats in de jaarlijkse persvrijheidsindex van Reporters Sans Frontières (RSF). Dat komt doordat Nederland iets beter scoort op het gebied van veiligheid. Maar de journalistenorganisatie benadrukt dat de nieuwe positie van Nederland geen echte verbetering van de persvrijheid in ons land weerspiegelt.

De verbeterde score komt mede door de rechtszaken tegen de verdachten voor de moord op misdaadverslaggever Peter R. de Vries, en de man die tv-presentator Tim Hofman dreigde te doden. Ook speelt mee dat PersVeilig, een initiatief ter bescherming van de journalistiek, journalisten blijft beschermen en dat het het geweld tegen journalisten afneemt. Nederland scoort op economisch en juridisch gebied slechter. RSF vindt onder meer dat journalisten onvoldoende worden beschermd tegen rechtszaken en illegale surveillancepraktijken.

Ook wijst de RSF op de overwinning van de PVV bij de laatste verkiezingen. Die uitslag "kan worden gezien als risico voor de persvrijheid", omdat de partij van Geert Wilders "de publieke omroep wil afschaffen en de vrije media aanvalt".

Persvrijheidsorganisatie Free Press Unlimited wil ondanks de Nederlandse stijging op de ranglijst "eventueel optimisme" over de persvrijheidsindex temperen. Directeur Ruth Kronenburg benadrukt dat persvrijheid wereldwijd steeds verder onder druk staat. Dat de wereldwijde politieke score daalt, is volgens haar een slecht teken. "De vrijheid van pers is vaak het eerste mensenrecht waaraan wordt getornd. Daarnaast bedreigt desinformatie de betrouwbaarheid van media."

Er zijn dit jaar meer landen met slechtere scores. Vorig jaar hadden nog 52 landen een goede of redelijk goede score, nu zijn het er 45. Wereldwijd gaat het vooral minder goed op politiek niveau. Er is volgens RSF een "zorgelijke afname" in de steun en het respect voor de journalistieke onafhankelijkheid. De organisatie wijst erop dat dit onder meer terug te zien is bij de oorlog in Gaza, waar sinds oktober 2023 meer dan honderd Palestijnse journalisten zijn gedood door de Israëlische strijdkrachten.

Noorwegen staat voor het achtste jaar op rij helemaal bovenaan de ranglijst, gevolgd door Denemarken en Zweden. Deze drie landen vormden vorig jaar samen met Ierland en Finland de top vijf. Eritrea, Syrië en Afghanistan staan in de index helemaal onderaan. Vorig waren dat Noord-Korea, China en Vietnam. RSF evalueert elk jaar het klimaat voor journalisten en onafhankelijke media in 180 landen en gebieden.