Het nationale oorlogsarchief met namen NSB'ers wordt openbaar: 'Grote gevolgen voor dorpen als Wassenaar'

De beerput van de Tweede Wereldoorlog - de NSB'ers en actieve verraders - gaat in 2025 open, wanneer het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) digitaal toegankelijk wordt voor iedereen.

De dossiers bevatten foto's, dagboeken, getuigenverslagen en andere documenten die vlak na de oorlog zijn gebruikt om de rotte appels uit het overheidsapparaat en de samenleving te kunnen vissen en hen zo mogelijk te berechten. Er staan zo'n 300.000 van collaboratie verdachte Nederlanders in de dossiers; in veel dorpen – vooral daar waar relatief veel NSB'ers woonden en ze juist in de rijkere wijken te vinden waren – is het foute verleden vakkundig doodgezwegen.

Wassenaar is zo'n dorp. “Het kan grote gevolgen hebben als dit op straat komt te liggen. Dit dorp kent veel familiegeheimen en taboes”, zegt Peter Knijnenburg (77) van de Wassenaarse werkgroep 'De Blocq' in het AD. “We pluizen historische kwesties uit, schrijven boeken en artikelen en brengen veel tijd in archieven door.”

Zo deden zij onderzoek in het Nationaal Archief in Den Haag over de foute Wassenaarse burgemeester Daniël De Blocq van Scheltinga. “Hij zorgde ervoor dat verzetsman en gemeenteontvanger Geesbert Van Barneveld, die papieren voor het verzet vervalste en joden hielp, naar concentratiekamp Neuengamme werd afgevoerd waar hij in 1944 omkwam”, zegt Knijnenburg.

Ook zorgde De Blocq voor een oneervol ontslag, zodat weduwe Bea van Barneveld nooit pensioen of steun kreeg van de staat na de oorlog. Nu heb je nog een bewijs van overlijden van de te onderzoeken persoon nodig om de archieven in te duiken, maar over twee jaar kan iedereen vanuit huis de documenten digitaal doorpluizen.

Ellen Klaver (68) van 'De Blocq' schreef verschillende artikelen over foute Nederlanders. “In een dorp als Wassenaar, waar iedereen elkaar kent, kan het grote gevolgen hebben als familiegeheimen plots op straat komen te liggen. Als iedereen kan lezen dat opa mensen heeft verraden of mooie brieven schreef om een veroordeelde burgemeester vrij te krijgen.”

“Dankzij die brieven kreeg De Blocq, tegen wie aanvankelijk de doodstraf was geëist en die veroordeeld werd tot 20 jaar cel, al na 8 jaar gratie. Hij kon in Duitsland, tot zijn dood in 1962, in vrijheid leven. Zijn vrouw kreeg van de Nederlandse staat een vergoeding voor in beslag genomen juwelen, die in 1946 uit een Haags depot werden gestolen. Die gratieverzoeken en de vergoeding voor de juwelen staan in schril contrast met de behandeling van de Wassenaarse weduwe Bea van Barneveld, die haar man in Neuengamme verloor.”

Bron(nen): AD