Medisch specialisten: inhalen uitgestelde zorg lukt nu al niet

Het gaat niet goed met het inhalen van door corona uitgestelde zorg, stellen medisch specialisten. Met de oplopende besmettingen en mogelijk opnieuw overbelasting van de ziekenhuiszorg voor de deur komt de zogenoemde 'inhaalzorg' alleen maar verder onder druk te staan.

Wachtlijsten voor complexe operaties zijn soms twee keer zo lang als voor de coronacrisis, vertelt René van der Hulst, plastisch chirurg van het Maastricht UMC+. Het kan gaan om vrouwen die na borstkanker wachten op een reconstructie, of die juist hun borsten willen laten weghalen omdat ze een hoge kans op borstkanker hebben. "Soms krijgen die vrouwen in de tussenliggende tijd alsnog kanker."

Het ziekenhuis wil ze wel helpen, maar het gaat om complexe ingrepen waar soms wel een dag tijd voor staat. "Die kun je dus heel moeilijk inhalen. Want we zijn nu qua capaciteit nét weer op het niveau van voor de coronacrisis, maar voor inhaalzorg heb je éxtra capaciteit nodig. De wachttijd voor sommige ingrepen kan momenteel twee jaar zijn. Ik besteed een groot deel van mijn tijd aan mensen uitleggen waarom ze nog niet aan de beurt zijn."

Sommige inhaalzorg wordt uitbesteed aan klinieken, maar voor complexe operaties gaat dat niet, zegt ook orthopeed Sjoerd Bulstra van het UMCG in Groningen. "Na complexe operaties moeten mensen vaak naar de verpleegafdeling of zelfs de intensive care. Die heb je niet in een kliniek." Ook Bulstra, tevens voorzitter van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging, ziet dat het inhalen van de zorg niet goed gaat. "In enkele ziekenhuizen werken de orthopedie-afdelingen weer op 100 procent capaciteit, maar op veel plekken is dat nog steeds maar 70 tot 80 procent. Dan loopt de wachtlijst voor bijvoorbeeld knie- of heupoperaties dus alleen maar op."

De grote boosdoener is het personeelstekort, stelt de voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde, Jaap Bonjer. "Er is een ernstig en chronisch tekort aan vooral operatie-assistenten, verpleegkundigen en ondersteunend personeel. Voor de pandemie stonden er 14.000 van deze vacatures open, naar schatting is dat aantal volgend jaar opgelopen tot 75.000." De tekorten variëren volgens hem wel sterk per regio. Zo zijn de problemen in de Randstad groter dan in het oosten van het land. Het tekort aan zorgpersoneel vraagt om een landelijk plan van aanpak, vindt hij.

In zijn eigen Amsterdam UMC ziet Bonjer een wachtlijst van 7000 patiënten. En voor sommige specialisaties loopt dat aantal alleen maar op. "Een half jaar geleden stonden er 900 kinderen op de wachtlijst, nu zijn dat er 1500. Dat zijn bijvoorbeeld kinderen met een aangeboren afwijking, zoals een hazenlip. Aandoeningen die niet binnen zes weken behandeld hoeven te worden, maar waar je ook geen jaren mee wil wachten."

Alle drie de specialisten maken zich zorgen over de komende maanden, als de druk op de zorg door corona of een griepgolf mogelijk weer toeneemt en er opnieuw operaties moeten worden afgezegd. Orthopeed Bulstra: "Neem bijvoorbeeld een knie-operatie. Het is geen spoedingreep, maar als mensen lang pijn hebben bewegen ze hun knie minder goed en wordt deze stijf. Dan krijg je dat met een prothese ook niet goed meer opgelost. Sommige mensen zullen dan een leven lang pijn houden. Dat is buitengewoon ernstig allemaal."