Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft het coronavirus tot eind februari onderschat. Dat stelt Aura Timen, hoofd van het Centrum Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI) en lid van het Outbreak Management Team (OMT) in
NRC.
De verspreiding ging veel sneller dan vermoed kon worden op basis van de gegevens die er toen waren, door de massale instroom van virusinfecties door wintersportgangers en de verdere verspreiding tijdens het carnaval.
"Niet alleen ons, het heeft heel Europa overvallen", zegt Timen. "Zeker in West-Europa was er een massale instroom van infecties door de wintersportvakanties, en onder meer in Nederland hadden we daar nog een extra aanjager bij: het carnaval." De situatie die volgde was volgens haar "onwerkelijk". "Ik geef al lang les aan medische studenten. Het concept lockdown kwam alleen aan bod in historisch perspectief, in tijden van de pest, of lokaal tijdens de grieppandemie in 1918. Een lockdown behoorde niet tot het arsenaal van maatregelen bij uitbraken in de westerse wereld."
"Ik zal nooit vergeten hoe het begon", blikt Timen in NRC terug. "Op vrijdag 21 februari sprak ik op een symposium in Amsterdam. Ik had me verdiept in de situatie in Europa: in Italië hadden ze drie coronagevallen, mensen uit China, die lagen sinds eind januari in het ziekenhuis. Verder helemaal niets. We hadden twee groepjes besmettingen in Europa: een in Frankrijk, een in Duitsland. Dus ik zei in mijn praatje dat de risico’s best meevielen. Daar ben ik later erg op aangevallen, ik denk terecht, ik was misschien overmoedig." Daarna ging de verspreiding snel. "Onderweg naar huis keek ik op mijn telefoon: een bericht over zeven nieuwe besmettingen in Italië. De volgende dag waren dat er tientallen, op zondag honderden."
Timen verwacht dit najaar een tweede golf van het coronavirus. "Ik zie geen reden waarom dat niet zou gebeuren. Dit soort luchtwegvirussen, ook andere coronavirussen, gedijen in het winterseizoen", aldus de bijzonder hoogleraar infectieziektenbestrijding. "In de herfst en winter zitten we meer binnen, op elkaar. Als we allemaal de regels 100 procent naleven, is er een kans dat we het heel beperkt houden."