Tsjetsjeense vrouw livestreamt poging tot ontvoering door haar familie

Tsjetsjeense vrouwen en zeker eigenwijze Tsjetsjeense vrouwen zijn hun leven niet zeker. Poetin heeft de leider van de islamitische republiek Tsjetsjenië vrijbaan gegeven en daarvan maakt hij gebruik om met harde islamitische hand te heersen.

Toen Liya Zaurbekova opgesloten zat in een politiebureau in Moskou, realiseerde zich dat het livestreamen van een poging tot ontvoering door haar familie wel eens de enige manier zou kunnen zijn om in leven te blijven.

In een reeks video's die ze op 16 mei vanuit een toilethokje op haar telefoon opnam, waarschuwde de 19-jarige Tsjetsjeense dat als de menigte buiten erin zou slagen om haar mee terug te nemen naar Tsjetsjenië, het wel eens de laatste keer zou kunnen zijn dat iemand van haar zou horen.

"Ik was bang. Ik begreep dat ik het "point of no return" had overschreden. Ik wilde niet in stilte verdwijnen," herinnert Zaurbekova zich, in een interview met The Guardian.

Enkele dagen eerder ontvluchtte Zaurbekova de flat van haar ouders in de Russische hoofdstad na wat zij beschreef als jaren van "fysiek en psychologisch geweld, totale controle en vrijheidsbeperking" door hun toedoen. Traditioneel hebben vrouwen in het islamitische Tsjetsjenië niets te zeggen.

Wat volgde was een kat-en-muis achtervolging met haar vader en andere Tsjetsjeense mannen, waaronder verre familieleden, die haar opspoorden in een appartement waar ze zich had verstopt. Nadat ze weer ontsnapte naar een politiebureau, sloegen ze buiten hun kamp op terwijl ze de lokale agenten smeekte om haar te beschermen.

Zaurbekova is één van een groep Tsjetsjeense vrouwen die probeert te ontsnappen aan het diep seksistische en onderdrukkende leven van in het Tsjetsjenië van Ramzan Kadyrov, die bekend staat om zijn talloze mensenrechtenschendingen en welig tierend huiselijk geweld.

Het Kremlin heeft Kadyrov vrij spel gegeven om de regio te besturen als zijn persoonlijke leengoed, in ruil voor het pacificeren van de ooit opstandige republiek.

Toen ze vanaf de derde verdieping van het politiebureau naar beneden keek om haar vader en anderen te zien die haar riepen om naar beneden te komen, zei ze dat ze wist dat de inzet niet hoger kon zijn.

"Ik begreep dat als ze me in handen zouden krijgen, dat het einde zou betekenen. Ik besloot dat ik in plaats daarvan zelfmoord zou plegen. Dat zou ik ze niet laten doen," zegt ze tegen The Guardian vanaf een geheime locatie buiten Rusland.

In die momenten dacht ze aan de andere vrouwen die voor haar probeerden te ontsnappen, maar later werden opgepakt en verdwenen in Tsjetsjenië, de bergachtige regio in het zuiden van Rusland die overwegend islamitisch is.

Zaurbekova verwees naar vrouwen zoals Seda Suleimanova, 26, die in 2022 uit haar appartement in Sint-Petersburg werd ontvoerd door een groep Russische politieagenten en onbekende Tsjetsjeense mannen nadat ze haar thuisregio was ontvlucht.

Een jaar later werd Selima Ismailova, 20 jaar, een andere Tsjetsjeense vrouw, aangehouden op de luchthaven Vnukovo in Moskou toen ze het land wilde verlaten. Ismailova wordt ook vermist.

Los daarvan zijn er berichten over homoseksuele Tsjetsjeense vrouwen die ontvoerd, gedrogeerd en opgesloten worden in "bekeringsklinieken".

"Als ze erin geslaagd waren om Liya Zaurbekova te ontvoeren, had ze gemakkelijk in Tsjetsjenië gedood kunnen worden. Dit is niet overdreven."

Toen Zaurbekova de videoclips postte, werd haar verhaal een verhit gespreksonderwerp in heel Rusland, opgepikt door staatsmedia en invloedrijke telegramkanalen die haar hulpkreten doorgaven.

De situatie trok ook de aandacht van het Tsjetsjeense regime, waarbij Adam Delimkhanov, een naaste medewerker van Kadyrov, beloofde om persoonlijk tussenbeide te komen en Zaurbekova met haar familie te herenigen.

Zaurbekova gelooft dat de publieke weerklank haar tijd heeft gekocht en de politieagenten onder druk heeft gezet om te voorkomen dat de Tsjetsjeense groep haar meenam.

Diezelfde nacht, op 17 mei, hielp Zaurbekova's advocaat haar het politiebureau uit te sluipen en reed Zaurbekova naar het vliegveld, waar ze een vlucht nam naar een locatie die ze om veiligheidsredenen niet kon delen.

Tijdens zijn bewind is Kadyrov beschuldigd van het schenden van rechten, marteling, het oppakken van homoseksuele mannen en vrouwen, moordaanslagen op rivalen en critici, en wraakaanvallen op familieleden.

Volgens een rapport van Human Rights Watch hebben Kadyrov en zijn naaste medewerkers een lans gebroken voor wat zij noemden de noodzaak voor vrouwen om zich aan de "zedelijkheidswetten" te houden, onder andere door het dragen van een hoofddoek en het opvolgen van de bevelen van mannen. De Tsjetsjeense krijgsheer heeft ook openlijk eerwraak vergoelijkt.