Waarom het schadelijk kan zijn om peuters en kleuters te leren lezen

Zowel ouders als beleidsmakers zien graag dat kinderen eerder leren lezen, schrijven en rekenen, het liefst al als ze nog maar 3 of 4 jaar oud zijn. Eugénie de Bresser, directeur van een kinderopvangorganisatie, legt in een sterk stuk in uit waarom dat zo'n slecht idee is. Ze schrijft hoe ze een toenemende druk ervaart om de opvang van haar peuters en kleuters in te richten als onderwijs. In de educatieve programma’s die ze gebruikt sluipen steeds meer ‘onderwijsachtige’ elementen. Ze legt uit: "De grootste risico’s van ‘kinderopvang als onderwijs’ zitten naar mijn mening in twee aspecten: het accent op de cognitieve vaardigheden zoals rekenen en taal en de toenemende vraag om de toetsing daarvan." Volgens neurowetenschappers is het brein van peuters en kleuters nog niet toe aan het leren van cognitieve vaardigheden. Dat maakt het meestal verspilde moeite. "Maar waar is het peuter- of kleuterbrein dan wel aan toe? Daarover ontstaat vanuit de wetenschap steeds meer duidelijkheid," aldus De Bresser. "Op die leeftijd is het kind vooral ontvankelijk voor het leren van zogenoemde executieve vaardigheden, zoals concentreren, vasthouden van aandacht, plannen en het weerstaan van verleidingen. In de dagelijkse praktijk worden ze vaak samengevat als ‘zelfsturing’." "De mate waarin een kind in staat is tot zelfsturing, blijkt essentieel voor schoolprestaties op latere leeftijd. Het is zelfs belangrijker dan IQ en/of sociale klasse. Enkel aandacht voor cognitieve vaardigheden is niet alleen zinloos omdat een peuter of kleuter er weinig van opsteekt, het gaat ook ten koste van de tijd die kan worden besteed aan de training van executieve vaardigheden." "Het tweede risico zit in de toetsing van de resultaten," vindt De Bresser. "Betrokken instanties, maar ook ouders willen direct weten wat het kind heeft opgestoken en ‘hoe slim het al is’. Dat kun je wellicht met taal en rekenen vrij snel meten, maar bij sociaal-emotionele ontwikkeling en vooral bij executieve vaardigheden werkt dat niet." Terwijl die juist zo belangrijk zijn. Daarnaast wordt met toetsing het vrije spel van de peuter en kleuter verstoord. "Ook hier is sprake van voortschrijdend inzicht vanuit de wetenschap," besluit ze. "Voorwaarde voor leren bij peuters en kleuters is namelijk dat het ‘spelgestuurd’ moet zijn: met een positieve emotie, met eigen aanpassingsmogelijkheden en vooral met plezier. Dat moet je niet verstoren met toetsen of een druk op resultaten."

Bron(nen): NRC