Waarom je complotdenkers niet moet vergelijken met christenen

Complotdenkers en christenen, ze hebben één ding gemeen: ze geloven in iets dat niet bewezen is. Maar dat betekent niet dat je ze over één kam moet scheren. Daarmee normaliseer je complotdenken. En dat kan toch niet de bedoeling zijn?

Filemon Wesselink zegt in het AD naar aanleiding van zijn nieuwe programma Filemon en de complotten: "De mens is geneigd te geloven in dingen die we niet direct kunnen bewijzen. In karma. In God. Dat is net zo niet-verifieerbaar als een complot. Is een complotdenker dan veel gekker dan Hugo de Jonge die in God gelooft? In mijn ogen niet.’’

Chips en kinderbloedMaar er zijn toch wel degelijk grote verschillen: Een complotdenker gelooft dat de media, wetenschap en politiek onder één hoedje spelen en geleid worden door een duistere macht, die de mensheid in haar greep wil krijgen. Die macht verkrijgen ze bijvoorbeeld door mensen stiekem te voorzien van een chip. Regelmatig gaat het nog verder: er zou een linkse elite zijn die kinderen vermoordt en hun bloed drinkt, zoals de Amerikaanse QAnon-beweging beweert.

In deze coronapandemie geloven veel complotdenkers vaak niet dat de ic's volliggen. Ze hebben daar zelfs bewijs voor: een video van een lege ziekenhuisgang. En de video's van volle ic's? Die zijn gefaket door de kwade 'mainstream media'. Het vaccin, daar gruwelen ze van, daar zou een chip inzitten, waarmee de mensheid gecontroleerd gaat worden.

Kerken en scholenNet als christenen geloven de aanhangers van dit soort theorieën in iets dat waarschijnlijk niet echt is, maar daar houdt de vergelijking wel op. Christenen lezen kranten, hebben vertrouwen in de politiek en geloven voor een groot deel in de wetenschap. Ze twijfelen er niet aan dat er een coronavirus is en dat de ziekenhuizen volliggen. Sommige christenen willen alleen geen vaccin, omdat ze denken dat God hen zal beschermen. Behalve dat dit allemaal lang niet zo schadelijk is als complottheorieën, gaat het ook veel meer uit van het goede in plaats van het kwaad.

Tenslotte is het nog zo dat je complottheorieën normaliseert door ze te vergelijken met het christendom. Christenen hebben immers scholen, kerken, rechten in de grondwet. Als hun gedachtegoed vergelijkbaar is met dat van complotdenkers zijn die ideeën blijkbaar zo gek nog niet, zou je zomaar eens kunnen gaan denken. Daardoor zal het aantal aanhangers van complotten eerder toe- in plaats van afnemen. Dat is toch niet de kant die je op wil.