Zorgen om onduidelijkheid bij optreden tegen schijnzelfstandigheid

Zowel opdrachtgevers als zelfstandigen zitten nog met veel vragen over de manier waarop de Belastingdienst straks gaat controleren of een zelfstandige niet eigenlijk werk doet waar een dienstverband bij hoort. Tegenover de Tweede Kamer uiten zij hun zorgen over 1 januari volgend jaar, als er weer gehandhaafd gaat worden op zogeheten schijnzelfstandigheid.

Jarenlang is niet gecontroleerd op deze schijnconstructies. Een wet die dit soort constructies verbiedt bleek al snel na invoering te onduidelijk. Het was onzeker welke criteria bepalen of iemand wel of niet een dienstverband aangeboden moet krijgen. Die onduidelijkheden zijn er nog steeds, aldus de Vereniging Zelfstandigen Nederland in een visiestuk aan de Tweede Kamer. Parlementariërs laten zich in de eerste week na de zomerstop bijpraten over de kwestie.

Vanaf 1 januari 2025 wordt op de bestaande wet gehandhaafd, maar er komt op zijn vroegst vanaf 2026 ook een nieuwe wet. Die kent duidelijker criteria, maar er is nog veel onduidelijk over de invoering ervan, benadrukt VZN.

'Grote onrust'

Dit alles leidt tot "grote onrust", aldus de organisatie. Parlementariërs laten zich in de eerste week na de zomerstop bijpraten over de kwestie. Zelfstandigen worden volgens VZN "geconfronteerd met opdrachtgevers die geen nieuwe overeenkomsten van opdracht meer met hen willen afsluiten", terwijl er juist een groot tekort aan werkenden is.

Ook uitzendbranchevereniging ABU ziet nog steeds veel onduidelijkheid, omdat de fiscus "alle facetten van de arbeidsrelatie" kan meenemen. Dat leidt mogelijk "tot willekeurige controles en boetes". ABU vreest als gevolg daarvan een toename van juridische conflicten en "verstoringen van lopende contracten".

Vervaging

Volgens vakbond FNV, eveneens deelnemer aan het rondetafelgesprek, kan en moet het handhaven gewoon beginnen. Er zijn inmiddels veel meer handvatten voor bedrijven, en zowel de Belastingdienst en de Arbeidsinspectie is "prima in staat om de aard van een arbeidsrelatie vast te stellen". Het probleem is volgens de bond "dat de kennis over de regels die bepalen of je een werknemer of ondernemer bent, door het jarenlange gebrek aan handhaving zijn vervaagd".

FNV roept op de handhaving geleidelijk op te starten, te beginnen met de gevallen waarbij het overduidelijk eigenlijk om een dienstverband gaat. "Daarbij past geen accent op navorderingen over het verleden", stelt de bond.