Is het strafbaar om doodmoe achter het stuur te zitten?

Iedereen heeft het wel eens meegemaakt: je zit achter het stuur, het is laat, en plotseling merk je dat je ogen zwaarder worden. Niet bepaald een ideaal scenario, want vermoeid autorijden kan levensgevaarlijk zijn. Maar is het eigenlijk strafbaar om in zo'n slaperige toestand achter het stuur te kruipen?

AD-lezer E. Korhonen vraagt zich af hoe het juridisch zit met autorijden terwijl je doodmoe bent. “Is het strafbaar om doodmoe te gaan autorijden? Ik heb er nooit bij stilgestaan tot ik een keer heel laat in de avond terugreed. Ik ging met 60 km per uur over een stoeprand die ik niet had opgemerkt. Daar ben ik nogal van geschrokken”, schrijft hij.

Auto-expert Niek Schenk geeft duidelijkheid. "Een verbod op vermoeid autorijden is niet letterlijk in de wet opgenomen, dus strikt genomen is het niet expliciet strafbaar”, legt hij uit in het AD. “Maar in de Wegenverkeerswet staat wel dat je je zodanig moet gedragen dat er geen gevaar op de weg ontstaat of kan ontstaan. Dit is een zogenaamd kapstokartikel, wat de politie de ruimte geeft om in te grijpen als vermoeidheid een gevaar oplevert, al is dat niet altijd makkelijk te bewijzen."

Dus, hoewel er geen directe wet is tegen vermoeid rijden, kan je wel degelijk in de problemen komen als die vermoeidheid leidt tot roekeloos gedrag. "Als door vermoeidheid een verkeersfout is gemaakt of dit anderszins tot gevaarlijk rijgedrag heeft geleid, kan de bestuurder er dus wel degelijk voor vervolgd worden", zegt Schenk. Het is namelijk wetenschappelijk bewezen dat vermoeidheid een aanzienlijke invloed heeft op je rijgedrag. Vermoeide bestuurders slingeren vaker op de weg, sturen minder nauwkeurig en missen gevaarlijke situaties. Het vermogen om snel te reageren, bijvoorbeeld om op tijd te remmen, neemt ook flink af.

Een van de beruchtste gevolgen van vermoeid rijden is de zogenaamde 'secondenslaap'. Dit is het moment waarop je heel kort in slaap valt en direct weer wakker schrikt. Klinkt onschuldig, maar zelfs een dutje van twee seconden kan rampzalige gevolgen hebben. Schenk verwijst naar de ADAC, de Duitse tegenhanger van de ANWB, die heeft berekend dat bij een snelheid van 100 km/u een auto tijdens zo’n secondenslaap maar liefst 56 meter ongecontroleerd verder rijdt. En dan heb je geen idee meer wat er in die 56 meter gebeurt. "De invloed op de rijvaardigheid kan vergeleken worden met alcoholgebruik, aldus de ADAC." Een flinke waarschuwing voor iedereen die denkt dat vermoeid rijden wel meevalt.

De statistieken spreken voor zich: volgens Duits onderzoek heeft de helft van alle automobilisten tot 34 jaar tijdens een korte rit wel eens moeite gehad om de ogen open te houden. Bij langere ritten stijgt dit naar maar liefst twee op de drie. Vermoeidheid blijkt in 10 tot 15 procent van de ernstige verkeersongevallen een rol te spelen.

Vanwege dit grote risico moet sinds juli van dit jaar elke nieuwe auto in de Europese Unie uitgerust zijn met een systeem dat vermoeidheid bij de bestuurder kan detecteren en een waarschuwing geeft. Dit systeem heet DDAW (Driver Drowsiness and Attention Warning) en checkt aan de hand van stuurbewegingen en camera's of je misschien vermoeid of afgeleid bent. Schenk: “Vervolgens waarschuwt zo’n systeem met een geluidssignaal en afbeelding in het instrumentarium.” Je kunt het systeem uitschakelen, maar zodra je de auto opnieuw start, staat het automatisch weer aan.

Bron: AD