Deze enge ziekte is aan een opmars bezig en wordt snel resistent tegen antibiotica

Een ziekte uit een ver verleden, maakt een onverwachte comeback en is gevaarlijker dan ooit. Tyfus vormt opnieuw een serieuze bedreiging voor de volksgezondheid.

Uit een omvangrijke genetische studie blijkt dat de bacterie die tyfus veroorzaakt zich razendsnel ontwikkelt tot een zogeheten ‘superbug’: resistent tegen vrijwel alle beschikbare antibiotica.

De boosdoener is Salmonella enterica serovar Typhi (S. Typhi). Onderzoekers analyseerden bijna 3500 bacteriestalen uit Nepal, Bangladesh, Pakistan en India, verzameld tussen 2014 en 2019. Wat ze vonden, is verontrustend: een sterke toename van resistente tyfus-bacteriën. Deze varianten zijn niet alleen ongevoelig voor klassieke antibiotica zoals ampicilline en chloramfenicol, maar vertonen ook steeds vaker resistentie tegen modernere middelen zoals fluoroquinolonen en cefalosporines.

En het blijft niet bij Zuid-Azië. Sinds 1990 zijn er wereldwijd al zo’n 200 gevallen buiten Azië vastgesteld, onder meer in het Verenigd Koninkrijk, de VS en Canada. “De snelheid waarmee resistente S. Typhi-stammen zich verspreiden is zorgwekkend”, waarschuwde infectieziektespecialist Jason Andrews van Stanford University.

Het laatste redmiddel – het orale antibioticum azitromycine – staat nu ook onder druk. De studie vond genetische mutaties die resistentie tegen dit middel veroorzaken en deze mutaties zijn aan een opmars bezig. Als S. Typhi deze eigenschappen overneemt, is er mogelijk geen enkele werkende orale behandeling meer beschikbaar.

Tyfus treft jaarlijks zo’n 11 miljoen mensen. Zonder behandeling is de ziekte in 1 op de 5 gevallen fataal. Vaccinatie kan uitkomst bieden. Pakistan nam het voortouw door als eerste land tyfusvaccinatie op te nemen in het nationale vaccinatieprogramma. Andere landen blijven achter.

De onderzoekers dringen aan op grootschalige inzet van vaccins, ook in landen waar tyfus nog relatief zeldzaam is. “We kunnen ons niet veroorloven om te wachten”, schrijven ze. De wereldwijde verspreiding van Covid-19 heeft pijnlijk duidelijk gemaakt hoe snel een lokaal probleem een wereldwijde crisis kan worden.

Antibioticaresistentie eist inmiddels wereldwijd meer levens dan aids of malaria. Zonder snelle actie – in de vorm van vaccinatie en nieuwe medicijnen – zou tyfus zomaar het volgende hoofdstuk in die stille pandemie kunnen worden.

Bron: Science Alert