Ben je te dik omdat je te weinig zelfbeheersing hebt en daardoor teveel eet? Of is je overgewicht aangeboren en kun je er zelf weinig aan doen? Humo zet feiten en fictie op een rij.
Feiten:
- Genetische aanleg: Obesitas kan deels genetisch bepaald zijn. Bij ongeveer 5% van de patiënten met obesitas kan een monogenetische oorzaak worden aangetoond, zoals mutaties in het MC4R-gen. Het gewicht wordt voor 40-70% bepaald door genetische factoren.
- Multifactoriële aandoening: Obesitas is hoofdzakelijk een multifactoriële aandoening, wat betekent dat zowel genetische als omgevingsfactoren bijdragen aan de ontwikkeling ervan.
- Invloed van omgeving: De erfelijke aanleg voor overgewicht kan sterker tot uiting komen in een omgeving die overgewicht in de hand werkt, zoals een omgeving met veel calorierijk voedsel en weinig bewegingsmogelijkheden.
Fabels:
- Volledig aangeboren: Het is een misvatting dat obesitas volledig aangeboren is. Hoewel genetische factoren een rol spelen, zijn leefstijlkeuzes zoals dieet en lichaamsbeweging ook belangrijke factoren.
- Onveranderlijk: De aanwezigheid van genetische aanleg betekent niet dat obesitas onvermijdelijk of onveranderlijk is. Leefstijlinterventies kunnen effectief zijn, zelfs bij mensen met een genetische aanleg voor obesitas.
- Enkel genetisch bepaald: Het is niet zo dat obesitas enkel en alleen door genen wordt bepaald. Sociaal-economische factoren, psychologische omstandigheden en gedragsfactoren spelen ook een significante rol.
Conclusie, obesitas is niet puur aangeboren, maar een complexe aandoening waarbij genetische predispositie kan bijdragen aan de vatbaarheid voor het ontwikkelen van obesitas, vooral in een obesogene omgeving. Preventie en behandeling vereisen een persoonlijke aanpak die rekening houdt met zowel genetische als omgevingsfactoren.