Nieuwe studie maakt eindelijk duidelijk waarom vrouwen ouder worden dan mannen
Wetenschap
Nederlandse mannen worden gemiddeld iets meer dan 80 jaar oud en vrouwen ruim 83. Een behoorlijk verschil dat niet enkel komt doordat vrouwen gezonder leven. Er blijkt een andere verklaring.
Wetenschappers in Japan hebben voor het eerst aangetoond dat cellen die zich ontwikkelen tot eitjes en sperma de oorzaak zijn van het verschil in levensverwachting. Haal je die cellen weg dan worden mannetjes en vrouwtjes even oud.
Kleine tandkarpers
De experimenten werden uitgevoerd op killivissen, een kleine tandkarpersoort die binnen veertien dagen geslachtsrijp is en slechts enkele maanden leeft. Onderzoekers vermoeden dat een soortgelijk biologisch mechanisme het verschil in levensverwachting bij mensen en andere diersoorten kan beïnvloeden.
“Het verouderingsproces bij killivissen is vergelijkbaar met dat van mensen”, zegt professor Tohru Ishitani van de Universiteit van Osaka in The Guardian. “Ik denk dan ook dat dit onderzoek een opstapje is naar een beter begrip van de menselijke veroudering.”
Wereldwijd leven vrouwen gemiddeld 5 procent langer dan mannen. Een groot aantal factoren draagt daaraan bij. Zo hebben jonge mannen een grotere kans om te overlijden bij ongelukken en door zelfmoord, en hebben vrouwen vaak een gezondere levensstijl. Maar het verschil in levensverwachting is ook bij andere soorten te zien: vrouwelijke apen leven bijvoorbeeld doorgaans langer dan mannetjes.
Geen sperma of eitjes meer
Voor mensen varieert de levensverwachting sterk van land tot land. Zo worden Britse mannen gemiddeld 78,6 jaar oud en vrouwen 82,6 jaar. In Rusland overlijden mannen zelfs dertien jaar eerder dan vrouwen, deels als gevolg van zwaarder drinken en roken.
Maar er is dus meer aan de hand. In een reeks experimenten toonden de onderzoekers aan dat het uitschakelen van de productie van geslachtscellen, die zich ontwikkelen tot sperma of eitjes, leidde tot langer levende mannetjes en tot vrouwtjes die jonger stierven dan normaal, waardoor het verschil in levensverwachting verdween.
“We verwachtten dat het verwijderen van kiemcellen de levensduur van zowel mannen als vrouwen zou verlengen, maar het verlengt alleen het leven van mannen en verkort dat van vrouwen”, zei Ishitani.
Domino-effect
In vakblad Science Advances beschrijven de onderzoekers hoe het blokkeren van de productie van sperma en eitjes een domino-effect had op de vissen. Hormonale veranderingen bij de vrouwtjes stimuleerden de groei ten koste van het behoud van gezonde weefsels, terwijl een verminderd oestrogeengehalte het risico op hart- en vaatziekten verhoogde. De mannetjes genereerden meer vitamine D in hun lever, wat mogelijk hun betere bot-, spier- en huidgezondheid verklaart.
Het team ging verder met testen of het geven van vitamine D aan de vissen de levensduur verlengde. Dat bleek het geval: mannetjes leefden ruim 20 procent langer en vrouwtjes 7 procent. Mogelijk is het ook voor mensen erg belangrijk om voldoende vitamine D binnen te krijgen, denken de onderzoekers. Zeker in de winter zijn supplementen aan te bevelen, omdat de zon dan niet hard genoeg schijnt.
