Waarom liegen eigenlijk doodnormaal is

We zeggen dat we het verschrikkelijk vinden als mensen liegen. Toch maken we ons er allemaal elke dag weer schuldig aan. Dat is helemaal niet erg vertellen experts in Knack. "Mensen die altijd onverbloemd voor hun mening uitkomen, worden vaak gezien als grof of zelfs antisociaal." In 2002 liet de universiteit van Massachusetts studenten een gesprek aanknopen met vreemden. Dat werd gefilmd. Later moesten ze de beelden terugkijken en aangeven hoeveel leugens er in het gesprek voorkwamen. Dat bleken er gemiddeld drie per tien minuten te zijn. En waarschijnlijk zijn het er nog meer. De onderzoekers gaan er vanuit dat de proefpersonen niet alle leugens rapporteerden. Waarom we allemaal liegen weet Patrick Luyten, professor psychologie aan de KU Leuven. “De meest voorkomende leugens, zo blijkt uit onderzoek, gebeuren uit schaamte: je wilt iets verbergen of je wilt jezelf voor onheil behoeden. Ook zijn leugens vaak een manier om jezelf belangrijker voor te doen dan je bent. Je hebt ergens een steek laten vallen, bijvoorbeeld een tikje met de auto gegeven, maar je beweert dat de andere partij tegen jou is gereden. Doe je dat niet, dan kom je over als iemand die niet kan rijden en dat wil je vermijden.” Leugens zijn niet per se slecht. Het bewijst dat je in staat bent om het lijden van een ander te herkennen. “Je kunt inderdaad pas bewust liegen als je een vermogen tot empathie hebt”, zegt professor Luyten. “Anders gezegd: je liegt pas wanneer je ten volle begrijpt wat de impact van je gedrag kan zijn. Kinderen zien vanaf een bepaalde leeftijd in dat ze anderen op andere gedachten kunnen brengen door een leugen te vertellen. Zonder dat vermogen zouden ze niet eens bewust kunnen liegen.” “Liegen behoort tot het normale menselijke gedrag”, meent de professor. “Het is soms gewoon leuk. Het is plezierig om iemand om de tuin te leiden. Vanaf de leeftijd van vierenhalf kan een kind bewust liegen. Vaak is dat nog heel onschuldig en doen ze het in de vorm van spelletjes. Ze vragen je om een doosje te openen omdat er een verrassing in zou zitten. Uiteraard springt er niets uit als je het doosje opendoet, of net iets dat je doet schrikken. Daar hoef je niet meteen iets slechts achter te zoeken.” Toch liegt niet iedereen veel. “Er zijn inderdaad opmerkelijke verschillen tussen mensen”, vertelt professor Luyten. “Wie als kind om de een of andere reden weinig aandacht, liefde en zorg heeft gekregen, heeft doorgaans meer aanleg tot allerhande types van leugens, zo blijkt uit onderzoek. Vaak was liegen een manier om wat aandacht en liefde te krijgen. Mensen doen het meestal niet eens bewust, het is als het ware sterker dan zijzelf."

Bron(nen): Knack