Waarom we huilen

Huilen is iets wat alleen mensen doen. Pieter Omtzigt doet het, Femke Bol doet het en zelfs Maxima doet het. En hoelang het ook geleden is dat je voor het laatst een traan hebt gelaten, er bestaat geen twijfel over dat jij het ook heb gehuild

Andere soorten produceren tranen, maar de mens is de enige soort waarvan wetenschappers geloven dat ze huilt, niet alleen om de oogballen te smeren en te beschermen, maar ook om emoties te uiten - zoals na een scheiding, bij diploma-uitreikingen en tijdens het kijken naar Oogappels.

Hoewel tranen een van de weinige dingen zijn die ons uniek menselijk maken, blijven emotionele tranen in veel opzichten een raadsel. Onderzoek heeft aangetoond dat onze emoties nog gecompliceerder zijn dan neurowetenschappers ooit dachten; er is bijvoorbeeld niet één hersengebied dat verantwoordelijk is voor gevoelens van verdriet of boosheid. En wetenschappers moeten de hersenen van mensen nog scannen om te zien wat er gebeurt als ze huilen.

Toch is er vooruitgang geboekt in het begrijpen van menselijke tranen - waar ze van gemaakt zijn, waarom we ze aanmaken (sommigen meer dan anderen) en waarom de productie ervan ons kan helpen om ons beter te voelen, schrijft de wetenschapsredactie van de New York Times

Bijna elk wezen met oogballen produceert twee soorten tranen: basale en reflex tranen. Basale tranen houden het oog vochtig, terwijl reflex tranen bedoeld zijn om het oog te beschermen tegen irriterende stoffen zoals stof.

Wetenschappers denken dat babydieren zijn geëvolueerd om te huilen om hun ouders te waarschuwen als ze in nood zijn.

Mensen laten ook een derde type tranen, passend emotionele tranen genoemd, wanneer ze verdrietig, gefrustreerd, overweldigd, gelukkig of ontroerd zijn.

Alle drie de soorten tranen zijn qua substantie vergelijkbaar: ze zijn voornamelijk gemaakt zijn van water, oliën, slijm, antibacteriële eiwitten en elektrolyten, zegt Darlene Dartt, professor in oogheelkunde aan de Harvard Medical School tegen The Times

Je merkt waarschijnlijk zelden of nooit basale tranen op, die de hele dag door in kleine hoeveelheden vrijkomen. Als ze verdampen, daalt de temperatuur op het oppervlak van de oogballen een beetje, wat aangeeft dat de ogen meer basale tranen moeten produceren om uitdroging te voorkomen.

Bij reflexmatige en emotionele tranen komt meer vloeistof vrij. Dat is de reden waarom je ogen opwellen als je uien aan het snijden bent of waarom tranen over je gezicht stromen tijdens een begrafenis. Die extra vloeistof komt voornamelijk van speciale traanklieren onder de wenkbrauwen die worden gereguleerd door cellen in de hersenstam. Bij reflextranen geven zenuwen in de ogen een signaal aan de hersenstam dat er tranen nodig zijn om datgene wat hen irriteert weg te spoelen. Voor emotionele tranen denken wetenschappers dat andere delen van de hersenen die hersenstamcellen activeren om de traanklieren aan te zetten.

Veel dieren huilen in nood. Experts denken dat zij - en wij - geëvolueerd zijn om dit te doen in de kindertijd als een manier om te overleven. Dat komt omdat de dieren die vocaal huilen, namelijk zoogdieren en vogels, afhankelijk zijn van een moeder of vader. De piepjes van een roodborstje en het geblaat van een geitenjong zijn de belangrijkste manieren voor de baby om verzorging van een ouder te vragen als hij honger heeft, bang is of pijn lijdt.

Maar dieren laten geen emotionele tranen wanneer ze huilen. En de eerste weken van hun leven doen mensen dat ook niet. In plaats daarvan produceren pasgeboren baby's, net als andere dieren, een hartverscheurend (en oorverdovend) gehuil. Dan, ergens in de eerste maand of twee, begint er ook zout vocht uit hun ogen te lopen.

Het is een beetje een mysterie waarom we tranen begonnen te produceren als we overstuur waren, in plaats van te blijven huilen met droge ogen zoals luiaards of vleermuizen doen.

Het is mogelijk dat het beweging van je gezicht om een gil te geven druk uitoefent op de oogballen, waardoor de traanklieren worden gestimuleerd, zegt Ad Vingerhoets, emeritus hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit van Tilburg en een van de belangrijkste experts op het gebied van menselijk huilen. Dat kan de reden zijn waarom gapen, lachen en overgeven ook tot tranen kunnen leiden, voegde hij eraan toe.

Druppelende ranen kunnen ook een evolutionair voordeel hebben ten opzichte van luid huilen, want naarmate we ouder worden, zijn we beter in staat om zachtjes te huilen. Terwijl iedereen in een vliegtuig een baby kan horen huilen, zullen alleen de mensen in de stoelen naast je de tranen over je wangen zien rollen terwijl je naar de openingssequentie van "Up" kijkt.

Op die manier kunnen tranen anderen in de buurt subtieler waarschuwen voor iemands nood zonder de persoon te verraden aan roofdieren die op de loer kunnen liggen, aldus Lauren Bylsma, universitair hoofddocent psychiatrie en psychologie aan de Universiteit van Pittsburgh.

De eerste jaren van ons leven huilen we meestal vanwege onze eigen ervaringen - een kapotte knie, een bijensteek of een ijsje dat we hebben laten vallen.

Dat begint te veranderen als we ouder worden en emotioneel en sociaal meer ontwikkeld raken. We huilen minder als reactie op fysieke pijn en meer vanwege onze emotionele connecties met andere mensen. "Je wereld wordt groter, dus er zijn meer mensen die belangrijker voor je worden," zei Dr. Vingerhoets.

Een van de meest voorkomende redenen om te huilen is de afwezigheid of het verlies van een dierbare, of we nu heimwee hebben als kind, een gebroken liefde of rouwen om een overlijden. We huilen ook om de ellende van anderen. Deze empathische tranen kunnen ontstaan omdat we ons in andermans schoenen wanen, of het nu vrienden, vreemden of zelfs fictieve personages zijn. In feite is dit de manier waarop wetenschappers huilen bestuderen: Ze laten mensen een droevig stukje uit een film zien en kijken of ze daardoor gaan huilen.

De grootste voorspeller van hoe vaak iemand huilt is het geslacht. Uit onderzoek van over de hele wereld is gebleken dat vrouwen consequent vaker huilen dan mannen.

Veel van dat verschil is waarschijnlijk het gevolg van maatschappelijke druk en geslachtsnormen, zeggen experts. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat kleine jongens en meisjes ongeveer evenveel huilen, zegt Jonathan Rottenberg, een professor in de psychologie aan de Cornell University. Pas na verloop van tijd ontstaat er een kloof tussen het huilende geslacht. Een deel van de reden kan zijn dat de maatschappij jongens leert hoe belangrijk het is om stoer te zijn.