Bullshit jobs in Nederland: "Mijn manager zat vrijwel de hele dag op nu.nl"

Heb je je weleens afgevraagd of je werk zinvol is? Wat er zou gebeuren als je morgen zou stoppen? Het zou zomaar kunnen dat je een hebt: je draagt niets bij aan de maatschappij en daar ben je jezelf pijnlijk van bewust. Het was de antropoloog David Graeber die de term muntte vijf jaar geleden. Zijn essay over bracht een schokgolf teweeg in de werkende wereld. De herkenning bij veel werknemers was groot. Het Algemeen Dagblad ontving na een interview met Graeber tientallen mails van lezers die toegaven zo'n bullshit job te hebben. Zo schrijft een SAP-consultant aan de krant: "Ik had veelal niet genoeg werk om de dag door te komen en mijn directe collega's waren een MBA aan het doen, een huis aan het verkopen en een proposal aan het schrijven. Mijn directe manager zat vrijwel de hele dag op nu.nl." Ondanks dat er niets te doen was, had hij wel een aanwezigheidsplicht van 60 uur per week. "Want de klant moest wel zien waarvoor hij betaalde." Volgens Graeber is de definitie van een bullshit job "een vorm van betaald werk die zo volkomen zinloos, overbodig of schadelijk is dat zelfs de werknemer het bestaan ervan niet kan rechtvaardigen, hoewel de werknemer zich, als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden, verplicht voelt om te doen alsof dit niet het geval is." Ook een beleidsmedewerker bij een scholengroep vindt haar werk nutteloos. "Het is een heleboel gebakken lucht die ik produceer", schrijft ze. "De reden waarom organisaties dit toch doen is vanwege de controledrang vanuit bijvoorbeeld inspectie of gemeenten. Niemand vindt het leuk, het komt niet vanuit intrinsieke motivatie maar 'het moet'!" Hoeveel mensen precies een onzinbaan hebben is onduidelijk. Een van de grootste onderzoeken ernaar is dat van Robert Dur en Max van Lent (Universiteit Leiden). In het , waar zij hun studie op baseerden, was 8 procent van 100.000 werkenden in 47 landen het zeer oneens met de stelling 'mijn baan is nuttig voor de maatschappij'. 17 procent was het ermee eens noch oneens. "Een kwart van de werknemers twijfelt aan het nut van hun werk", concludeert Dur. De hoogleraar vervolgt: "Wat mensen zelf denken over hun werk is essentieel. Voor hun motivatie én hoe gelukkig ze zijn. Er is namelijk een sterke relatie tussen of mensen hun werk zinvol vinden en hoe tevreden ze zijn. Mensen willen namelijk graag nuttig zijn." Volgens Graeber is het basisinkomen een oplossing. Mensen zullen dan stoppen met hun onzinbanen. "Je krijgt er vast wel veel middelmatige kunstenaars en muzikanten voor terug. Maar waarom zou dat slechter zijn dan nu, wanneer al deze mensen de hele dag twitteren en kattenfilmpjes kijken?" Het is overigens een misvatting dat mensen met onzinbanen de hele dag niets doen. Een man die bij ING werkt schrijft de krant: "Uw artikel heeft het over mensen die zich vervelen, ik neem alleen maar stress waar bij mijn collega’s. Om niets hè, want we kunnen eindeloos vergaderen en papieren werkelijkheden creëren, maar als we de stekker uit zo’n megaproject trekken gebeurt er letterlijk: niets. Grote falende projecten, honderden miljoenen besteden en vele manjaren met maar een deel van het beloofde resultaat, is mijns inziens ook bullshit." Een ander punt waar veel mensen op wijzen is het feit dat veel zinvolle banen zo slecht worden betaald. Zo mailt ene Ivar: "Er is een hele grote groep die juist wel heel nuttig werk doet, maar daar niet voor betaald wordt: de vrijwilligers in het onderwijs, de sport, het welzijn, de (mantel)zorg, voor goede doelen, enzovoort. Het is eigenlijk de wereld op z’n kop: mensen die geen nuttig werk verrichten, krijgen betaald en mensen die wel nuttig werk verrichten krijgen niets of weinig."

Bron(nen): AD