'Enorme groep werknemers draagt helemaal niks bij aan de maatschappij'

Al die bureaus, kantoren, torens vol met mensen die iedere dag iets achter de computer aan het doen zijn. Zouden ze gemist worden als ze morgen stoppen? De Amerikaanse hoogleraar antropologie David Graeber (57) denkt van niet. En nog belangrijker: die mensen in die kantoren denken zelf ook van niet. Graeber muntte de term 'bullshit job' vijf jaar geleden al. In zijn essay 'On the Phenomenon of Bullshit Jobs' presenteerde hij hallucinante cijfers. Zo is het aantal werknemers in management, administratie, sales en dienstverlening in de Verenigde Staten tussen 1910 en 2000 verdrievoudigd, van een kwart naar driekwart van de beroepsbevolking. De reacties op zijn essay kwamen vooral van mensen die zich in zijn verhaal herkenden en vertelden hoe ze hun werk haten. Graebers nieuwe boek Bullshit Jobs bundelt de reacties en gaat dieper in op het onderwerp. In een interview met het AD vertelt hij: "Het is een vreemd automatisme dat bedrijven graag groeien en het belangrijk vinden om veel werknemers te hebben, zonder echt werk voor al die mensen te hebben. Veel mensen kunnen hun werk in twee uur op een dag doen en ook vanuit huis. Dat wordt niet geaccepteerd. Je leidinggevende wil je zien, ook al zit je heel de dag kattenfilmpjes te kijken en Facebook te verversen.” Het zijn vaak werknemers zelf die vinden dat ze niks toevoegen aan de maatschappij. "Bij jullie in Nederland vindt 40 procent van de werknemers hun werk zinloos (onderzoek van Schouten & Nelissen onder 1900 werknemers in 2017, red.). En daar krijg je heel ongelukkige mensen van.” Waarom doen we het dan, vraag je je af. "Het is cultureel bepaald. In de christelijke wereld geldt het idee dat de mens moest lijden. Na het verstoten van Adam en Eva uit het paradijs moesten ze in het zweet des aanschijns werken. We mogen alleen nog voor een baas werken en in de spaarzame tijd die we vrij hebben, kunnen we nog wat leuke gadgets kopen.” Een basisinkomen is volgens Graeber een oplossing. "Dankzij het basisinkomen kunnen die mensen het werk gaan doen wat ze wél nuttig of leuk vinden. Ze zullen zich wellicht op hun hobby gaan storten en je krijgt er vast wel veel middelmatige kunstenaars en muzikanten voor terug. Maar waarom zou dat slechter zijn dan nu, wanneer al deze mensen heel de dag twitteren en kattenfilmpjes kijken?'' Graeber besluit: "Wat hebben we aan meer onzinbanen? Als je werkt, draag je een steentje bij aan de maatschappij, zeggen politici. Maar dat is helemaal niet zo. Een enorme groep werknemers draagt helemaal niks bij aan de maatschappij.”

Bron(nen): AD