Is het einde van het kapitalisme in zicht? Deze econoom denkt van wel

Zonder dat we het weten, stappen we een nieuw tijdperk binnen. Informatietechnologie, nieuwe manieren van werken en de deeleconomie liggen hieraan ten grondslag. Dat schrijft Paul Mason, redacteur economie bij de Britse tv-zender Channel 4. Zijn boek 'Postcapitalism' deed veel stof opwaaien. Zoals het feodalisme 500 jaar geleden eindigde, zal ook het kapitalisme door grote externe schokken en het ontstaan van een nieuw type mens versneld plaatsmaken voor het post-kapitalisme, denkt Mason. Dit is mogelijk door drie ontwikkelingen die zijn veroorzaakt door de opkomst van informatietechnologie. Ten eerste is de behoefte aan werk verminderd, zijn de grenzen tussen werk en vrije tijd vervaagd en is het verband tussen werk en loon minder sterk geworden. De aankomende automatiseringsgolf, die tot stilstand is gekomen, omdat onze sociale infrastructuur de gevolgen daarvan niet aankan, zal ertoe leiden dat er nog veel minder werk nodig is. Ten tweede is de markt door de toegang tot informatie slechter in staat om tot correcte prijsvorming te komen. Dat komt doordat markten zijn gebaseerd op schaarste, terwijl informatie in overvloed beschikbaar is. Het verdedigingsmechanisme van het systeem is om monopolies te vormen. De enorme techbedrijven kennen een omvang die de wereld in geen 200 jaar heeft gekend, maar ze kunnen niet blijven bestaan. Door hun businessmodel te baseren op het bezit van sociale informatie, construeren deze bedrijven een fragiel businessmodel dat haaks staat op de behoefte van de mensheid aan vrije toegang tot ideeën. Ten derde is er een spontane groei van producten die door samenwerking tot stand komen: goederen, diensten en organisaties laten zich niet langer door de markt of een management-hiërarchie dicteren. Mason noemt Wikipedia als voorbeeld: de grootste bron van informatie in de wereld, Wikipedia, is gemaakt door vrijwilligers. Daarmee is de encyclopedie-industrie bijna vernietigd en loopt de advertentiemarkt elk jaar zo'n 3 miljard dollar aan inkomsten mis. Ik geloof dat het een ontsnappingsroute kan zijn, schrijft Mason, maar alleen als het op heel kleine schaal begint en projecten worden gestimuleerd en beschermd door overheden, die hun gedrag fundamenteel veranderen. En dit moet worden voortgedreven door een verandering in ons denken over technologie, bezit en werk. Zodat we als we de elementen van het nieuwe systeem creëren we tegen onszelf kunnen zeggen: 'Dit is niet langer simpelweg mijn overlevingsmechanisme, maar mijn uitweg uit de neo-liberale wereld. Dit is een nieuwe manier van leven die zich aan het vormen is.'  

Nieuw marktsysteem Bijna onopgemerkt ontstaat er een nieuw marktsysteem met parallelle munteenheden, tijdbanken, coöperaties en ruimtes onder eigen beheer door het uiteenvallen van de oude structuren na de financiële crisis zeven jaar geleden. Het systeem kan bestaan, omdat het handelt in de munteenheid van het postkapitalisme: vrije tijd, netwerkactiviteiten en gratis goederen. Het lijkt een groot risico om daarop een volledig alternatief systeem te bouwen, maar dat leek in de tijd van Edward III ook de creatie van geld en krediet.

Bron(nen): The Guardian