Minder werken, meer productiviteit: tijd voor de vijfurige werkdag?

Het is schier onmogelijk om de volle acht uren van de werkdag productief te zijn. Steeds meer bedrijven en overheden experimenteren daarom met minder werken en verkorte werkweken. Wat is volgens de wetenschap de optimale werkweek?

“Onderzoek laat zien dat mensen zich maximaal vijf uur per dag kunnen concentreren”, legt Alex Pang, oprichter van consultancybedrijf Strategy and Rest, uit aan WIRED. “Natuurlijk zijn er dagen waarop het lukt om in die overige drie uren nog wat uit te voeren. Maar de meesten van ons zijn tot vijf uur per dag echt productief.”

Niks doen in de baas z'n tijdUit Brits onderzoek uit 2019 bleek dat werknemers nauwelijks drie uur per dag écht productief zijn. De rest van de werkdag bestaat uit surfen op sociale media, praten met collega's, koffie halen, nieuws lezen en pauzeren. Meer dan zestig procent van de werktijd wordt 'onproductief' besteed.

Blijkbaar lukt het de leidinggevenden niet om hun team (en zichzelf) aan de gang te houden. Mogelijk ligt een vijfurige werkdag dan ook meer voor de hand, dan een vierdaagse werkweek. Dit zorgt voor een betere werk- en privébalans en mentale gezondheid.

Minder werken, meer productiviteitMinder werken zou dus paradoxaal genoeg wel eens voor meer productiviteit kunnen zorgen. Dit vermoeden wordt bevestigd door onderzoek van Rita Fontinha, universitair hoofddocent aan de Henley Business School. Kortere werkdagen zorgen voor een betere kwaliteit van leven en meer productiviteit bij de werknemer, waardoor de financiële prestaties van het bedrijf verbeteren.

Maar er zitten ook nadelen aan de verkorte werkdag. “Werknemers kunnen extra druk voelen om hun taken op tijd af te ronden”, zegt Fontinha. “Uit mijn onderzoek blijkt daarom dat je ze wel de flexibiliteit moet geven om extra tijd te besteden aan taken als dat nodig is.”

Geen small talk meerCEO Lasse Rheingans van het Duitse consultancybedrijf Digital Enabler vertelt over de overgang van zijn bedrijf naar werkdagen van vijf uur in 2017: “We realiseerden ons dat we verloren op relatieniveau. Het beïnvloedt loyaliteit en teamcultuur als je geen tijd hebt voor praten over koetjes en kalfjes bij het koffiezetapparaat.”

Door het vele thuiswerken vanwege de pandemie heeft Rheingans de vijfurige werkdag nu losgelaten en werknemers extra vrijheid gegeven om de dag zelf in te delen. Er zijn slechts twee regels: “Er mogen geen afspraken plaatsvinden tussen 12 en 2 uur ‘s middags en wees mindfull en gezond. Ik wil dat mensen minder werken, niet meer. Op de lange termijn is dat veel beter. Ik wil dat mensen naar hun kracht werken.”