Noren profiteren van oorlog door olie- en gaswinst: moeten ze dat geld afstaan?

Noorwegen verdient recordbedragen aan de hoge energieprijzen. Dit jaar groeit de Noorse schatkist met naar schatting 110 miljard euro door olie- en gasbaten. Brussel vraagt zich af of dat niet wat minder kan.

De EU probeert prijsafspraken te maken met Noorwegen dat het meeste gas levert nu Rusland de gaskraan heeft dichtgedraaid. De Noorse premier Jonas Gahr Støre liet echter al weten de gasprijs niet kunstmatig te willen verlagen: de markt bepaalt de prijs.

De Noren hebben ooit bedacht dat alle gas- en olieopbrengsten in een staatsfonds moeten. Slechts een deel van het rendement mag worden gebruikt. En van dit principe weigert het land af te wijken. Indra Øverland, een Noorse hoogleraar en energie-expert vertelt in de Volkskrant: "De regering staat constant onder druk om toch meer geld uit te geven, aan arme mensen in Afrika, aan duurzame energie of aan de Noren zelf, maar de traditie eist: niet doen."

De Noren zelf lijden dus ook onder de hoge energieprijzen: enkel het staatsfonds profiteert. Alleen De Groenen pleiten er in het Noorse parlement voor om de oorlogswinst ten goede te laten komen aan Oekraïne. "Dit voorstel heeft weinig steun gekregen", zegt politiek commentator Kjetil B. Alstadheim van de krant Aftenposten. "De gaswinsten vormen geen groot onderwerp voor de Noren. Wel zijn er Noorse diplomaten geweest die hun zorgen hebben geuit over wat dit doet met de internationale reputatie van Noorwegen."