'Rockets and feathers': Bewijs dat pomphouders sjoemelen met benzineprijs

Veel automobilisten vermoedden het al, maar nu is het ook wetenschappelijk bewezen: stijgende olieprijzen worden bij de pomp veel sneller doorberekend dan een daling. Deze prijstruc kost automobilisten gemiddeld zo'n 3,5 eurocent per liter.

“Benzineprijzen stijgen snel en dalen
langzaam, ten opzichte van de veranderingen in de olieprijs”,
concludeert wetenschapper Stef de Jong in een studie die in het
Nederlandse economenvakblad ESB gepubliceerd is. Hij onderzocht hoe
olieprijsveranderingen tussen 2007 en 2023 doorwerkten in de prijs
aan de pomp. Gemiddeld bleken consumenten 2,2 tot 4,8 eurocent teveel
te betalen per getankte liter.

Rockets and feathers

Een olieprijsdaling wordt met vertraging doorberekend aan de consument, maar bij stijgingen zijn pomphouders er als de kippen bij om de prijzen aan te passen. Dit fenomeen staat onder economen bekend als 'rockets and feathers'. “Prijzen schieten omhoog als een raket bij inputprijsstijgingen, terwijl bij inputprijsdalingen de prijs als een veer naar beneden dwarrelt”, aldus De Jong in De Telegraaf.

Hij geeft verschillende redenen waarom
pomphouders hiermee wegkomen. De Autoriteit Consument & Markt
heeft momenteel geen instrumenten om dit soort marktproblemen op te
lossen, omdat dit buiten het huidige mededingingstoezicht valt. En
het is voor consumenten moeilijk in te schatten of een prijsverhoging
komt door een olieprijsverandering of doordat de uitbater van hun
favoriete pomp gewoon een andere prijsstelling heeft gekozen. “Een
pomphouder kan in dat geval zijn prijs sneller omhoog en langzamer
naar beneden aanpassen”, legt de onderzoeker uit.

Stilzwijgende collusie

“Een andere verklaring is dat
pomphouders elkaars prijzen in de gaten houden, en er sprake is van
stilzwijgende collusie”, waarschuwt De Jong. “Daarbij wordt de
pomphouder mogelijk geholpen door het systeem van openbare
adviesprijzen. Een olieprijsstijging wordt dan liever te veel dan te
weinig in de pompprijs doorgerekend. Bij dalingen van de olieprijs
gaat de pomphouder dan ook aan de veilige kant zitten.”

De Jong pleit voor meer
prijstransparantie. Hij wil het marktprobleem te lijf gaan door
pomphouders te verplichten om hun benzineprijzen automatisch digitaal
openbaar te maken. “Applicatieontwikkelaars kunnen deze informatie
integreren in bijvoorbeeld hun navigatiediensten”, besluit De Jong.

Bron(nen): De Telegraaf