Waarom zoveel relaties sneuvelen: "Onze vrijheid keert zich tegen ons"

We zoeken nog altijd naar die ene ware liefde bij wie we ons hele leven blijven, maar het lukt steeds minder om die droomprins te vinden. Volgens de laatste cijfers gaat de helft van de koppels uit elkaar, bijna 40 procent van de huwelijken sneuvelt. Een van 's werelds bekendste sociologen, Eva Illouz (59), doet al 20 jaar onderzoek naar de liefde. In een interview met het Algemeen Dagblad vertelt ze waarom het in deze tijd zo moeilijk is om bij elkaar te blijven.

Wederzijdse afhankelijkheidZe legt uit dat de manier waarop we samenleven veranderd is. "Een aantal generaties terug zag de wereld er heel anders uit. We hadden een levenspartner nodig om een bestaan op te bouwen, er was sprake van wederzijdse afhankelijkheid. We trouwden bovendien binnen de vertrouwde sociale omgeving, wat veel zekerheid gaf omdat families elkaar kenden. Het was overzichtelijk, duidelijk, veilig. Het feit dat we tegenwoordig vrij zijn om te kiezen wie we maar willen en economisch gezien geen partner meer nodig hebben om een leven op te bouwen, zorgt ervoor dat we gemakkelijker uit een relatie stappen. Op die manier kan onze vrijheid zich dus tegen ons keren, want het veroorzaakt ambivalentie."

De nadelen van vrijheidIllouz, verbonden aan de universiteit van Jeruzalem, vertelt dat er nadelen zitten aan die onbegrensde vrijheid. "Vrijheid betekent niet automatisch dat we ook gelukkiger zijn. Want vrijheid brengt ook onzekerheid, omdat er zo veel opties zijn. Hoe weet je of je de juiste weg kiest, de juiste partner? Al die keuzes kunnen verlammend werken.’’

Destructieve zelfhulpboekenDe sociologe meent dat zelfhulpboeken meer kwaad dan goed doen. "Ik denk dat er vele vormen van liefde zijn waarbij de ene vorm niet per se beter is dan de andere. Maar therapeuten, goeroes en zelfhulpboeken leren ons slechts één manier van liefhebben. Ook daardoor sneuvelen er veel meer relaties dan vroeger. Neem bijvoorbeeld een stel waarbij de vrouw tegen haar man opkijkt. Ze heeft een prima huwelijk, maar vraagt aan een psycholoog of haar relatie wel gezond is. Die psycholoog leert haar vervolgens om assertiever te worden. Wat misschien goed is voor de gelijkwaardigheid van de relatie, maar ook leidt tot meer conflicten. Het huwelijk komt onder druk te staan en wordt misschien zelfs verbroken."

Ze vervolgt: "Het is dus mogelijk dat je door therapie of een zelfhulpboek leert te stoppen met houden van. En worden we daar echt beter van? Niet altijd. We gaan aan onszelf twijfelen door de manier waarop de perfecte liefde tegenwoordig wordt gepromoot. Die onzekerheid die ons tegenwoordig zo teistert is een modern, sociologisch fenomeen - een direct resultaat van de consumentenmarkt, de therapeutische industrie en internetdating. Die industrie cultiveert de onzekerheid, want dat is hun verdienmodel.’’

Liefde voor familie en vriendenVoor singles én koppels heeft ze een goed advies: "Wat ik belangrijk vind, is dat mensen zich realiseren dat ze zich niet tot de romantische liefde hoeven te beperken, om een diepgaande band met iemand op te bouwen. We moeten onze blik verbreden en meer waarde toekennen aan platonische vriendschappen. Ook de liefde voor je familie, kinderen en andere mensen die je na staan, zijn van grote waarde om je goed te voelen."