Boeren stoppen Pfas in de grond (en mede daarom moet je in huis je schoenen uit doen)

PFAS zijn chemische stoffen die bijna niet afbreken in het milieu. Ze worden ook wel ‘eeuwige chemicaliën’ genoemd. PFAS komt voor in sommige bestrijdingsmiddelen die boeren gebruiken op hun akkers. Dat kan op twee manieren. Sommige pesticiden bevatten PFAS om ze beter te laten hechten aan planten of beter te laten mengen. En sommige chemische processen waarbij pesticiden worden gemaakt, gebruiken PFAS-achtige stoffen.

Er is geen bewijs dat boeren expres PFAS in de grond stoppen. Boeren gebruiken bestrijdingsmiddelen om hun gewassen te beschermen tegen ziektes en plagen. Sommige van deze middelen bevatten PFAS als werkzame stof of als hulpstof. Boeren volgen meestal de voorschriften die op het etiket van het middel staan en gebruiken middelen die wettelijk zijn toegestaan.

PFAS komen vooral in de grond terecht doordat ze in sommige bestrijdingsmiddelen zitten die boeren gebruiken. In Nederland worden jaarlijks meer dan 100.000 kilo aan PFAS-houdende pesticiden gebruikt, vooral in de aardappelteelt. Het gaat om middelen zoals schimmelbestrijders en onkruidverdelgers. Ook kunnen PFAS uit verpakkingen lekken in het middel zelf. Daarnaast zijn er nog onbekende bronnen waardoor PFAS in het milieu terechtkomen.

De overheid en de Europese Unie zijn zich steeds meer bewust van de risico’s van PFAS. Er zijn regels voor het gebruik van PFAS in bestrijdingsmiddelen. Alleen middelen die als veilig worden beoordeeld, mogen worden gebruikt. Er wordt gewerkt aan strengere regels en aan het uitfaseren van PFAS in bestrijdingsmiddelen. In uitzonderlijke gevallen mogen PFAS nog worden gebruikt als er geen alternatief is.

Boeren zijn afhankelijk van de middelen die op de markt zijn toegelaten. Zolang PFAS-houdende middelen zijn toegestaan en effectief zijn tegen ziektes en plagen, zullen boeren ze blijven gebruiken. Veel boeren weten niet eens dat deze stoffen in hun middelen zitten. Er is steeds meer aandacht voor alternatieven, zoals biologische bestrijding, maar die zijn niet altijd even effectief of beschikbaar.

Uit een onderzoek van expert Paul Scheepers van de Radboud Universiteit, dat hij samen met onderzoekers uit negen andere Europese landen deed, blijkt dat het aantal pesticiden per woning varieerde tussen 25 en 121. Hoe die daar komen? Hoogstwaarschijnlijk via onder andere onze schoenen, huisdieren én vlooien- en tekenbehandelingen.