Wie na een avond in de kroeg in bed kruipt of zichzelf standaard een ‘slaapmutsje’ inschenkt voor het slapengaan, heeft misschien al gemerkt dat hij sneller in slaap valt. Maar is het daarom een goed idee?
“Op zich is alcohol effectief een goed slaapmiddel”, zegt professor Johan Verbraecken van het slaapcentrum van UZ Antwerpen tegen HLN. “Het werkt kalmerend, waardoor je snel in slaap valt. Dat is een van de redenen waarom het in de volksmond ‘een slaapmutsje’ genoemd wordt. Maar dat kalmerende effect is maar enkele uren aanwezig. Daarna schakelt alcohol over naar een duidelijk actievere rol die je slaapcyclus verandert.”
“Elke nacht doorloop je fases van REM-slaap, diepe slaap en lichte slaap. Daar zit een bepaalde ritmiek in. Normaal kom je na zestig tot negentig minuten slapen in je droomslaap terecht: dat is de REM-slaap. Alcohol onderdrukt deze fase, waardoor die verschuift naar een later tijdstip in dezelfde nacht.
Bij grote hoeveelheden alcohol kan die zelfs helemaal onderdrukt worden. Toch is deze fase enorm belangrijk voor emotioneel en psychisch herstel én voor het behoud van het langetermijngeheugen. Hoe later die in de slaapcyclus valt, hoe meer kans je hebt op bijvoorbeeld nachtmerries.”
Bovendien suggereren studies dat de hoeveelheid en het soort alcoholgebruik verschillende invloeden kunnen hebben op de slaapkwaliteit. Grotere hoeveelheden alcohol leiden tot meer verstoringen van de slaap, waaronder frequent wakker worden tijdens de nacht. Zwaar drankmisbruik kan ook leiden tot ademhalingsonderbrekingen en bijdragen aan slaapapneu, wat een negatieve invloed heeft op de slaapkwaliteit.
Het is echter belangrijk op te merken dat de effecten van alcohol op de slaap sterk kunnen variëren, afhankelijk van het individu. Sommige mensen zijn mogelijk gevoeliger voor de negatieve effecten van alcohol op de slaap, terwijl anderen het effect helemaal niet opmerken.