Hoogleraar legt uit hoe je gezond oud wordt: "hanteer de vier V's"

Gezond oud worden, het is misschien wel onze grootste wens. En toch: meer mensen dan ooit hebben obesitas, bleek deze week uit CBS-onderzoek.

Hoogleraar Vitaliteit aan de Universiteit Leiden, David van Bodegom, legt in Metro uit dat onze omgeving misschien wel de hoofdschuldige is. "Dat luilekkerland maakt ons echt ongezond oud. De babyboomgeneratie, zij die tussen grofweg 1945 en 1955 zijn geboren, is de ongezondste generatie die we ooit hebben voortgebracht. Deze jaargangen hebben in ongekende welvaart geleefd."

Samen met collega's trok hij naar Ghana, waar ze gezonder oud worden dan hier. "We onderzochten 1000 Ghanezen boven de 50 aan de hand van hartfilmpjes, bloed en echo’s. We vonden van alles: cholera, tyfus, tuberculose en darmparasieten, maar de typische ziektes die je hier ziet bij ouderen – hart- en vaatziekten, diabetes type 2 – waren daar uiterst zeldzaam. Begrijpelijk, die mensen zijn superfit, werken op het land, eten wat ze zelf verbouwen en consumeren geen cola en chocoladekoekjes. Ze zijn slank, mager zelfs, met een gemiddelde Body Mass Index (BMI) van 18,6. Bij ouderen in Nederland is dat 26 à 27.”

In ons land worden rijkere mensen gemiddeld zeven jaar ouder. "Het is echt niet zo dat rijkere mensen naar betere dokters kunnen. Rijken roken minder, hebben een gezonder gewicht, bewegen meer, hebben minder stress en eten gezonder. Alleen… ze drinken wel meer. Als je opgroeit in een arm gezin met veel broertjes en zusjes, weet je al snel: ik moet eten in m’n mond stoppen, anders is het weg. Geld maakt alles gemakkelijker. Als je geld hebt, steek je je vinger op en iemand komt een salade met frambozen brengen.”

Van Bodegom schreef met Rudi Westendorp, hoogleraar ouderengeneeskunde, het boek Oud worden in de praktijk. "Daarin adviseren we een omgeving te creëren waarin je niet de hele dag wordt verleid. Geen snoep op kantoor, geen dropjes in de auto, geen glazen pot met koekjes op het aanrecht. Want elke keer dat je zo’n verleiding ziet, denk je: mmmmm. En van heel de dag ‘nee’ tegen jezelf zeggen word je ook niet vrolijker.”

De hoogleraar komt ook met de vier V's, die ervoor zouden zorgen dat je tien gezonde levensjaren cadeau krijgt. "De eerste is Verwijderen: haal de prikkels weg die je aanzetten tot dingen die je niet wilt doen. Inderdaad, de glazen pot met koekjes op het aanrecht. Dan Vervangen: zet op de plek van de koekjespot een schaal met appels. Vervolgens Voorbereiden: de supermarkt is een professionele verleider. Oma wist het al: doe nooit boodschappen als je honger hebt.

En tenslotte de Vierde V: Vermijden. Als je nou zo valt voor kroketten, ga dan niet naar de kantine. Neem je eigen lunch mee. Loop niet door die winkelstraat waar je altijd met een kaasbroodje in je hand eindigt. Neem de parallelle straat.”